Bağımsız denetim raporlarında denetim görüşünü etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Borsa İstanbul`da bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Borsa İstanbul'da imalat sanayi şirketlerinin verileri kullanılarak denetim görüşünü etkileyen faktörleri belirlemektir. Bu temel amaç doğrultusunda olumlu dışı denetim görüşünü etkileyen faktörler ile beraber sürekliliğe ilişkin belirsizlik içeren olumlu dışı denetim görüşü ve sürekliliğe ilişkin belirsizlik içermeyen olumlu dışı denetim görüşünü etkileyen faktörler incelenmiştir. Çalışmada, denetim görüşünü etkileyen faktörlerin tespit edilmesi için 2013-2017 döneminde Borsa İstanbul'da imalat sanayi sektörü şirketlerine ait finansal ve finansal olmayan veriler kullanılarak ikili lojistik regresyon ve multinominal lojistik regresyon yöntemleri ile analiz edilmiştir. Ayrıca, çalışmanın bulgularının güvenilirliğini test etmek için duyarlılık testi uygulanmıştır.Sonuçlar, önceki denetim görüşünün olumlu dışında bir görüş olması ve denetim raporu gecikmesi değişkeninin olumlu dışında denetim görüşü üzerinde pozitif bir etkisi olduğunu göstermiştir. İşletme büyüklüğü ise olumlu dışında denetim görüşü verilmesini negatif biçimde etkilemektedir. Ayrıca, önceki denetim görüşünün olumlu dışında bir denetim görüşü olması, denetim raporu gecikmesi ve işletmenin borçluluk düzeyi işletmenin sürekliliğine ilişkin belirsizlik içeren olumlu dışında denetim görüşü üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahiptir. İşletmenin büyüklüğü ve işletmenin likidite durumu ile sürekliliğe ilişkin belirsizlik içeren olumlu dışında denetim görüşü arasında ise negatif ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Önceki denetim görüşünün olumlu dışında bir denetim görüşü olması sürekliliğe ilişkin belirsizlik içermeyen olumlu dışında denetim görüşü verilmesi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahiptir. İşletmenin büyüklüğü ile sürekliliğe ilişkin belirsizlik içermeyen olumlu dışında denetim görüşü arasında ise negatif ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın duyarlılık testi sonucunda; çalışmanın önceki bulgularından farklı olarak şirketin likidite durumunun sürekliliğe ilişkin belirsizlik içeren olumlu dışı denetim görüşü verilmesinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı ve sürekliliğe ilişkin belirsizlik içermeyen olumlu dışı denetim görüşü verilmesinde denetim raporu gecikmesi değişkeninin pozitif ve anlamlı olduğu görülmüştür.

The object of this paper is to determine the factors affecting audit opinions by using data from industry firms listed on Borsa Istanbul. On the direction of this main purpose, the factors affecting qualified audit opinion as well as factors, which affect going concern qualified audit opinion and non going qualified audit opinion have been examined. To determine the factors affecting audit opinion, the financial and non financial data of the industry firms listed on Borsa Istanbul has been analyzed by methods of binary logistic regression and multinominal logistic regression during the terms of 2013-2017. Moreover, robustness test is applied to check reliance of results of the study.The results demonstrate that presence of prior qualified audit opinion and audit report lag variable are positively effective on qualified audit opinion . Also, company size affects issuing qualified audit opinion in a negative way. Moreover, it is found that prior qualified audit opinion, audit report lag variable and indebtness of company has an important and positive effect on going concern qualified opinion. There is a negative and significant relation between going concern qualified opinion and the variables of company size and liquidity position of company. The presence of prior qualified audit opinion has a positive and significant effect on the decision of non-going concern qualified opion. There is a negative and significant relation between non-going concern qualified opinion and the company size. At the result of the robustness test, it is seen differently from previous research findings that liquidity of company is not significantly effective on issuing a going concern qualified audit opinion and audit report lag variable has a positive and significant effect on issuing a non-going qualified audit opinon.