Türkiye`de halka açık şirketlere olumlu görüş dışında bir denetim görüşü verilmesini gerektiren durumların incelenmesi: 2006-2016 bağımsız denetim raporlarının analizi

Abstract

Bağımsız denetim raporlarında olumlu görüş dışında bir denetim görüşü bildirilmesine neden olan hususların tespit edilmesi, işletmeler, bağımsız denetçiler ve finansal bilgi kullanıcı için önemli bir veri niteliği taşımaktadır.Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de halka açık şirketlere hangi durumlarda olumlu görüş dışında bir denetim görüşü verildiğini incelemektir. Çalışmada, Borsa İstanbul imalat sanayi sektöründe 2006-2016 dönemleri arasında işlem gören şirketlere verilen olumlu görüş dışındaki denetim görüşleri yıllar itibariyle nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan içerik analizi yöntemiyle incelenmiş ve rapor görüşlerine göre karşılaşılan durumlar, alt sektörler ve denetim kuruluşları itibariyle tablolar halinde ortaya konulmuştur.Araştırma sonucunda, en fazla olumlu görüş dışında denetim görüşünün 2008 yılında verildiği, en fazla olumlu görüş dışında denetim görüşünün imalat sanayi alt sektörlerinden tekstil sektöründe bulunan şirketlere verildiği, görüş bildirmekten kaçınmanın en fazla Kimya sektöründeki şirketlere, olumsuz denetim görüşünün ise sadece Gıda sektöründeki şirketlere verildiği tespit edilmiştir. Şartlı görüşe en fazla sebep olan hususun karşılık ayrılmaması olduğu, en fazla görüş bildirmekten kaçınmaya neden olan hususun bağımsız denetim şirketinin kanaat oluşturacak yeterli kanıtlara ulaşamaması olduğu, en fazla olumsuz görüşe neden olan hususun ise bazı hesaplardaki bir kısım tutarlar için yeterli bilgi ve denetim kanıtı elde edilememiş olması olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Diğer taraftan, en fazla olumlu görüş dışındaki denetim görüşü, uluslararası denetim firmaları tarafından verilmiş ve bunu sırasıyla ulusal denetim firmaları ve 4 büyükler izlemiştir. Ayrıca, en fazla görüş bildirmekten kaçınma raporu uluslararası denetim firmaları tarafından, en az ise 4 büyükler tarafından verilmiştir.4 büyüklerce şartlı görüşe en çok konu edilen neden, şirkete açılan davalar; uluslararası denetim kuruluşları ile ulusal denetim kuruluşlarınca şartlı görüşe en çok konu edilen neden ise karşılık ayrılmaması olmuştur. 4 büyüklerce görüş bildirmekten kaçınma yönünde denetim görüşü verilmediği, ulusal denetim kuruluşları tarafından görüş bildirmekten kaçınmaya en çok konu edilen nedenin, karşılık ayrılmaması; uluslararası denetim kuruluşlarınca görüş bildirmekten kaçınmaya en çok konu edilen nedenin ise bağımsız denetim şirketinin kanaat oluşturacak yeterli kanıtlara ulaşamaması olduğu görülmüştür.

The identification of issues that cause the reporting of modified audit opinions in independent audit reports is of capital importance for businesses, independent auditors and users of financial information.This study aims to examine in which situations the publicly-held companies in Turkey received modified audit opinions. In the study, the modified audit opinions received by the companies traded in Istanbul Stock Exchange during the period of 2006-2016 have been examined by content analysis method, one of the qualitative research methods, and the situations revealed by the opinions in the report have been tabled in terms of sub-sectors and auditing firms.The study determined that the most modified audit opinions were issued in 2008; the companies in the textile industry, one of the sub-sectors of manufacturing sector, received the most modified audit opinions; the companies in the chemical sector received the most disclaimer of opinions; and only the companies in the food sector received adverse opinion reports. It was also determined that the most common cause of qualified opinions was the lack of provisions put aside; the most common cause of disclaimer of opinions was the lack of sufficient evidence for the independent auditor to form opinions, and the most common cause of adverse opinions was insufficient data and evidence for some of the amounts in some accounts. On the other hand, the most modified audit opinions were issued by the international audit firms, followed by the national audit firms and Big 4 accounting firms respectively. Moreover, most disclaimer of opinions were issued by international auditing firms whereas the least were issued by the Big 4 auditing firms.Lawsuits filed against companies were the most common cause why the Big 4 issued qualified opinions whereas the lack of provisions put aside was the most common cause why international auditing firms and national auditing firms issued qualified opinions. The study also found out that the Big 4 accounting firms did not issue any disclaimer of opinions; the most common cause why disclaimer of opinions were issued by the national auditing firms was the lack of provisions put aside; and the most common cause why international auditing firms issued disclaimer of opinions was the lack of sufficient evidence for the independent auditor to form opinions.