Çay tarımında kadın emeği: Hopa örneği

Abstract

Tarımda yoğun olarak kadın emeği kullanılmakla birlikte genellikle görünmezdir ve karşılıksız olarak değerlendirilir. Tarım sektöründe kadın emeğini görünmeyen ve karşılıksız olarak tanımlayan en iyi kavram `ücretsiz aile işçiliği`dir. Ücretsiz aile işçiliğinde ev işi tarla işi birbirine karışır ve tarla işi genellikle ev işinin uzantısı olarak görülür. Türkiye'de de olduğu gibi ücretsiz aile işçiliği yoğun olarak kadınlar tarafından gerçekleştirilir. Diğer yandan Türkiye'de tarımda kadın emeğine yönelik akademik ilgi azdır ve bu alanda yanıtlanması gereken pek çok soru vardır.Bu araştırmada, Hopa ilçe merkezinde çay tarımında çalışan ücretsiz aile işçisi kadınların sosyal ve ekonomik yapılarının incelenmesi ve sorunlarının ortaya koyulması amaçlanmıştır. Araştırmada, birincil veri olarak çay tarımında `ücretsiz aile işçisi` yani kendi toprağında çalışan kadınlarla yarı yapılandırılmış soru formu çerçevesinde görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Alan araştırmasından elde edilen veriler ışığında, Hopa'da çay üretiminde yer alan kadın profili tespit edilmiş ve bu kadınların, tarımda yaptıkları işlerin içeriği, boyutları ve ağırlığı ortaya konulmuştur. Kadınların, tarımsal üretimin yanı sıra hane içerisinde aldıkları sorumluluklar veriler ile görünür kılınmıştır. Kadınların, ekonomik ve toplumsal konumuna dair verileri incelendiğinde hem kapitalizm hem de patriarka tarafından iki defa sömürüldüğü görülmüştür. Araştırma sonucunda, elde edilen verilere göre kadınlar tarımsal üretim ve hane içerisinde, artı değer yaratmakta ancak karşılığında herhangi bir ücret almamakta ve gereken değeri görmemektedir. Bu çalışma ile kırsalda, kadının tarımda güvencesiz ve eşitsiz emeğinin görünmezliğinin görünür kılınması amaçlanmıştır. Kadının, tarımda görünmeyen emeğini görünür kılmanın; kadın hakları mücadelesinde kamusal önlemler almak ve politikalar üretmek adına, önemli olduğu düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Tarımda kadın emeği, patriarka, çay tarımı, tarımsal dönüşüm, ücretsiz aile işçiliği

ABSTRACTWOMAN LABOUR İN TEA HARVESTİNG: THE CASE OF HOPA Aslıhan YILMAZ UZUNOrdu University, Institute Of Social Sciences Department Of Labour Economics And Industrial Relations, Master ThesisSupervisor: Asst. Prof. Nihan Ciğerci Ulukan June 2019Although woman labor is used intensively in agriculture, it is generally invisible and evaluated as unrequited. The best concept that defines women's labor as invisible and unrequited in the agricultural sector is `the unpaid family labour`. In unpaid family labour, domestic work is confused with agricultural labour, and agricultural labour is often thought of as an extension of domesticwork. Unpaid family labour is usually done by women in Turkey. On the other hand, academic interest for women's labor in agriculture is low in Turkey and there are many questions must be answered with this issue.In this study, it is aimed to research the social and economic structures of women that work as unpaid family labour in tea cultivation in Hopa's county town and reveal their problems.As the primary data in the research, interviews were practiced as part of semi-structured question form with women working in own land as `unpaid family worker` in tea cultivation. In the consideration of the data acquired from the fieldwork, the woman profile take part in tea production was determined in Hopa and the content, dimensions, and weight of these women's work in agriculture were revealed. Agricultural production, as well as the responsibilities women take in the house are made visible by data. When the data about women's economic and social status is analyzed, they have been observed that by both capitalism and patriarcha were exploited twice. As a result of the research, according to the obtained data, women create surplus value in agricultural production and house, but in exchange, they do not take any charge and they do not see the required value. With this study, it is aimed to make the visible of invisibility of unsecured and unequal labour of women in the countryside.To make women's invisible labor visible in agriculture; it is thought to be important for take public precautions and develop policies in the struggle for women's right.Key Words: Women's labor in agriculture, patriarchy, tea cultivation, agricultural transformation, the unpaid family labour