Farklı azot dozu ve sıraaralığının kişnişin verim ve verim unsurları üzerine etkisi

Abstract

Dünyanın en eski baharat bitkilerinden olan kişniş (Coriandrum sativum L.),özellikle içerdiği uçucu yağ nedeniyle, çok çeşitli alanlarda yaygın olarakkullanılmaktadır. Bu çalışma farklı azot dozu ve sıra aralığının kişnişte verim ve verimunsurları ile uçucu yağ oranı üzerinde etkisini belirlemek amacıyla Ordu ilinde, 2010yılında yürütülmüştür. Bölünmüş parseller metodunda ve üç tekerrürlü yürütülendenemede ana parsellerde sıra aralığı (20, 40 ve 60 cm), alt parsellerde ise azot dozu (0,5, 10 ve 15 kg/da N) yer almıştır.Araştırma sonuçlarına göre, azot dozlarının bitki boyu, dal sayısı, tohum verimi,1000 tane ağırlığı, uçucu yağ verimi ve protein oranı üzerine etkisi önemli bulunmuştur.Sıra aralığının biyolojik verim, tohum verimi, uçucu yağ verimi ve protein oranı üzerineetkisi önemli çıkmıştır. Artan azot dozları bitki boyu, dal sayısı, tohum verimi, uçucuyağ verimi ve protein oranının artmasına yol açmıştır. Azot dozlarına göre tohum verimi141.78-179.91 kg/da ve uçucu yağ verimi 1.07-1.34 kg/da arasında değişmiştir. Tohumverimi ile uçucu yağ verimi üzerine 5 ve 15 kg/da N dozları benzer etki göstermiştir.Sıra arası mesafenin artması biyolojik verim, tohum verimi ve uçucu yağ veriminindüşmesine, protein oranının ise yükselmesine yol açmıştır. Tohum verimi ve uçucu yağverimi sıra arası mesafenin artmasıyla azalarak sırasıyla 194.64-124.55 kg/da ve 1.44-0.94 kg/da sınırlarında değişim göstermişlerdir.Anahtar Sözcükler: Baharat, coriandrum sativum L., kişniş, tıbbi bitki, uçucu yağ.

Coriander (Coriandrum sativum L.), one of the oldest spice crops in the world, iscommonly used in a variety of fields due to its volatile oil in particular. The presentstudy was carried out to determine the effect of different nitrogen doses and row spaceson yield, yield components and volatile oil in coriander grown in Ordu province in2010. The field experiment was set up in a split plot design with three replications andthree row spacings (20, 40 and 60 cm) were assigned to the main plots and four nitrogendoses (0, 5, 10 and 15 kg/da N) were assigned to the subplots.According to the results, the effect of nitrogen doses on plant height, the numberof branches, seed yield, thousand grain weight, volatile oil yield and protein ratio weresignificant. On the other hand, row spacing showed significant effect only on biologicalyield, seed yield, volatile oil yield and protein ratio. Plant height, the number ofbranches, seed yield, thousand grain weight, volatile oil yield and protein ratio increasedsignificantly as nitrogen doses increased. Seed yield and volatile oil yield varied withinthe range of 141.78-179.91 kg/da and 1.07-1.34 kg/da, respectively. The effect of 5 and15 kg/da N doses on seed and volatile oil yield were found to be similar. Increasing rowspacing, however, resulted in a decrease in biological yield, seed yield and volatile oilyield, but an increase in protein ratio. As row spacing increased, seed yield and volatileoil decreased and varied between 194.64-24.55 kg/da and 1.44-0.94 kg/da, respectively.Key Words: Coriandrum sativum L., coriander, medicinal crop, spice, volatile oil.