Türkiye`de yetiştirilen bazı arpa çeşitlerinin farklı tuz uygulamalarında kadmiyum`a (Cd) toleransının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmayla farklı NaCl konsantrasyonları (0, 3000 mg kg-1) ve Cd konsantrasyonları ( 5 ve 10 mg kg-1) uygulamalarıyla on altı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşidinin kadmiyum biriktirme kapasiteleri belirlenmiştir. Denemede çeşitler bazında, artan tuz ve Cd dozlarının yeşil aksam Cd biriktirmesi üzerindeki etkileri P<0.0001 düzeyinde önemli bulunmuştur. Artan tuz ve Cd dozlarında bitkilerin kuru madde verimleri farklı bulunmuştur. Tuz'suz ve Cd 5 mg toprak kg-1 uygulamasında en az kuru madde verimi 437 mg bitki-1 olarak Trakya Bolayır çeşidinde en yüksek kuru madde verimi 670 mg bitki-1 olarak Aydan Hanım çeşidinde olmuştur. Tuz'suz ve Cd 5 mg toprak kg-1 uygulamasında yeşil aksamında en az Cd biriktiren çeşit 6,51 mg kg-1 olarak Hilal çeşidinde iken en fazla Cd biriktiren 14,77 mg kg-1 düzeyinde Avcı-2002 çeşidinde saptanmıştır. Artan NaCl (3000 mg kg-1) ve Cd 5 mg toprak kg-1 dozu uygulanmasında ise en düşük Cd konsantrasyonu Kaya çeşidinde 15,27 mg kg-1 iken en yüksek Cd konsantrasyonu 35,57 mg kg-1 Avcı-2002 çeşidinde olmuştur. Tuz'suz ve Cd 10 mg toprak kg-1 uygulamasında yeşil aksamında en az Cd biriktiren 9,45 mg kg-1 konsantrasyonunda Hilal çeşidi iken en fazla Cd biriktiren 26,87 mg kg-1 konsantrasyonunda Fahrettin Bey çeşidi olmuştur. Artan tuz ve Cd 10 mg toprak kg-1 dozlarında en az Cd biriktiren 24,16 mg kg-1 ile Hilal çeşidi iken en fazla Cd biriktiren 52,19 mg kg-1 ile Yerçil çeşidi olarak saptanmıştır. Sonuç olarak çeşitlerin artan tuz dozlarında Cd biriktirme kapasiteleri farklı olmuştur. On altı arpa çeşidinden Hilal çeşidi artan tuz ve Cd uygulamalarından en az etkilenen çeşit olmuştur.

In this research, Cd accumulation capacity of sixteen barley species (Hordeum vulgare L.) was determined with application of different NaCl (0.3000 mg kg-1) and Cd (5 and 10 mg kg-1) concentrations. Green part Cd accumulation of increasing salt and Cd doses in the trials conducted on the basis of types was found to be significant with P<0.0001 level. Dry matter yields of plants in increased salt and Cd doses were found to be different. In the application of no salt and Cd 5 mg soil kg-1 the lowest dry matter yield was found in the Trakya Bolayır species with the value of 437 mg plant-1 whereas the highest dry matter yield was found in the Aydan Hanım species with the 670 mg plant-1 value. In the application of no salt and Cd 5 mg soil kg-1, the lowest Cd concentration in the green part was obtained from Hilal species (6.51 mg kg-1) whereas the highest value was found in the Avcı 2002 species (14.77 mg kg-1). On the other hand in the application of increased NaCl (3000 mg kg-1) and 5 mg soil kg-1 doses, the lowest Cd concentration was determined in the Kaya species (15.27 mg kg-1) whereas the highest Cd concentration was obtained from the Avcı species (35.57 mg kg-1). Hilal has been the lowest green part Cd accumulating species in the application of no salt, 10 mg soil kg-1. Fahrettin Bey species was found to accumulate the maximum amount of Cd with the 26.87 mg kg-1 concentration. In the application of increased salt and Cd 10 mg soil kg-1 doses, the least Cd accumulating species has been Hilal whereas the highest Cd was found in the species of Yercil with the 52.19 mg kg-1 value. Consequently, Cd accumulation capacities of the species were found to be different in increased doses of salt. Hilal was found to be most tolerant species in the application of increased NaCl and Cd doses.