Bayburt ilinde gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) işletmelerinin yapısal ve ekonomik analizi

Abstract

Bu çalışmada, Bayburt ilinde alabalık yetiştiriciliği yapan işletmelerin yapısal durumlarının ortaya konması ve ekonomik yönden analiz edilmesi amaçlanmıştır.Çalışmada, araştırma yöntemi olarak tam sayım anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında faal durumda olan toplam 8 adet işletme incelenmiştir. Veriler işletmelerin 2013 yılı faaliyetlerini kapsamaktadır. İşletmelerin %62.5'i gölette, %25'i vadiler arasında, %12.5'i ise açık arazilerde kurulmuş olup tamamı şahıs işletmesidir. İşletme başına düşen nüfus miktarı karada üretim yapan işletmelerde 2.3 kişi, ağ kafeslerde üretim yapan işletmelerde 1.4 kişi olarak tespit edilmiştir. İşletmelerin %62.5'i gölet suyu, %25'i dere suyu ve %12.5'si kaynak suyunda üretim yapmaktadır. Ağ kafeste üretim yapan işletmelerde toplam 20 153.3 m3, karada üretim yapan işletmelerde toplam 4 030.7 m3 stok hacmi düşmektedir. Tüm işletmeler itibari ile FCR 1.1 olarak tespit edilmiştir. Ağ kafeste üretim yapan işletmelerin %60'ı yavru satın alarak, %40'ı kendisine ait kuluçkahaneden yavru alarak üretim gerçekleştirmektedir. Karada üretim yapan işletmelerin ise %100'ünün kuluçkahanesi olup, %66.7'si damızlıklardan elde ettiği yumurtayı porsiyonluk boyuta kadar büyüterek üretim gerçekleştirmekte iken %33.3'ü sadece yavru üretmektedir. İşletmelerde porsiyonluk balık satış ağırlığı 250 g, yavru balık satış ağırlığı 2-5 g olarak tespit edilmiştir.Ağ kafeslerde üretim yapan işletmelerde, işletme başına düşen toplam aktif sermaye değeri 577 046 TL olarak hesaplanmış olup, aktif sermaye içerisinde en önemli payı 301 400 TL (%52.2) ile balık sermayesi almaktadır. Karada üretim yapan işletmelerde işletme başına düşen toplam aktif sermaye değeri 678 516 TL olup, aktif sermaye içerisinde en önemli payı 351 200 TL (%51.8) ile balık sermayesi almaktadır. Ağ kafeslerde üretim yapan işletmelerde, işletme masrafları toplamı 270 480 TL/işletme ve üretim masrafları toplamı 289 560 TL/işletme olarak hesaplanmıştır. İşletme ve üretim masrafları içerisinde en yüksek payı %82.5 ve %77'lik oran ile yem gideri oluşturmaktadır. Karada üretim yapan işletmelerde, işletme masrafları toplamı 232 512 TL/işletme ve üretim masrafları toplamı 245 556 TL/işletme olarak hesaplanmıştır. İşletme ve üretim masrafları içerisinde en yüksek payı %64.4 ve %61'lik oran ile yem gideri oluşturmaktadır. Mali rantabilite ağ kafeste üretim yapan işletmelerde %2.1, karadaki üretim yapan işletmelerde %1.3, ekonomik rantabilite ağ kafeste üretim yapan işletmelerde %2.1, karadaki üretim yapan işletmelerde %1.2 olarak tespit edilmiştir. Günlük iş gücü verimliliği ağ kafeste üretim yapan işletmelerde 342 kg/gün, karadaki üretim yapan işletmelerde 183 kg/gün olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bayburt, gökkuşağı alabalığı, Oncorhynchus mykiss, işletme, yapısal analiz, ekonomik analiz

In this study, is aimed to state the structural conditions of the companies who produce rainbow trout in the city of Bayburt and to analysis them financially.Within the study, as a way of research, the survey method is selected. In the study, 8 companies have been observed in total. The data includes the activities of the companies in the year of 2013. 62.5% of the companies are founded in the ponds, 25% are between the valleys and 12.5% of them are founded in the open fields and all of them are private companies. The amount of population per company is recorded as 2.3 person for the companies farming trout on land and 1.4 person for companies farming trout in net cages. 62.5% of the companies make production in the pond water, 25% of them in the creeks and 12.5% of them make production in the spring water. The stock scale of the companies farming in net cages is 20 153.3 m3 and the scale for the companies farming on land is 4 030.7 m3. The feed conversion ratios (FCR) of the companies are recorded as 1.1. 60% of the companies farming trout in net cages make production by buying fry, 40% of them make production by taking fry from the hatchery of their own. %100 of the companies farming on land have their own hatchery, 66.7% of them make production by growing the egg taken from the brood stock to reach the portion-size and 33.3% of them produce only fry. In the companies, the sale weight of portion-size trout is detected as 250 g, and the sale weight of fry is detected as 2-5 g.In the companies farming trout in net cages, total active capital price per company is calculated as 577 046 TL and the fishing capital takes the major pay with 301 400 TL (52.2%) in the active capital. In the companies farming trout on land, the total active capital amount per company is 678 516 TL, and the fishing capital takes the major pay with 351 200 TL (51.8%). In the companies farming trout in net cages, total costs of the company are calculated as 270 480 TL and the total costs of management and production are recorded as 289 560 TL. The highest amount within the costs of management and production is the expense of food with the rate of 82.5% and 77%. In the companies farming trout on land, the total costs of management are calculated as 232 512 TL and the total costs of management and production are 245 556 TL. The highest amount within the costs of management and production is the expense of food with the rate of 64.4% and 61%. Financial rantability is recorded as 2.1% in the companies farming trout in net cages; %1.3 in the companies farming trout on land. Economic rantability is recorded as 2.1% in the companies farming trout in net cages and 1.2% in the companies farming trout on land. Daily work force productivity is detected as 342 kg per day in the companies farming trout in net cages, and 183 kg per day in the companies farming trout on land.Key Words : Bayburt, rainbow trout, Oncorhynchus mykiss, company, structural analysis, economic analysis