Ordu ekolojik koşullarında bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşit ve genotiplerinin verim, verim öğeleri ile tohum ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; Ordu ili ekolojik koşullarında bazı kuru fasulye çeşit ve genotiplerinin verim, verim öğeleri ile tohum ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, deneme materyali olarak 27 fasulye genotipleri ile 5 adet sertifikalı tohumlar (Önceler, Karacaşehir-90, Bulduk, Zülbiye, Yunus-90) kullanılmıştır. Deneme 2014 yılında Ordu ili ekolojik koşullarında `Tesadüf Blokları Deneme` desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur.Deneme sonucunda; çıkış süresi 11.33-16.33 gün, çiçeklenme süresi 33.33-61.67 gün, vejetasyon süresi 94.33-118.33 gün, bitki boyu bodur tiplerde 28.40-50.47 cm sırık sarılıcı tiplerde 97.63-197.77 cm, ilk bakla yüksekliği 12.23-50.30 cm, bitkide dal sayısı 3.03-5.33 adet, bakla boyu 6.46-12.80 cm, bakla genişliği 6.55-18.73 mm, tohum uzunluğu 0.62-1.77 mm olarak ölçülmüştür. Verim ve verim öğeleri, bitkide bakla sayısı 9.67-18.53 adet, baklada tane sayısı 4.30-9.60 tane, bitkide tane verimi 51-178 g, hasat indeksi %13.50-%45.33, dekara tane verimi 88-237 kg, bin tane ağırlığı 182-779 g arasında bulunmuştur.Teknolojik değerler, su alma kapasitesi 0.146-0.809 g/tane, su alma indeksi %0.323-%1.780, şişme kapasitesi 0.104-0.574 ml/tane, şişme indeksi %0.468-%2.581, pişme süreleri 27.00-56.40 dk. parçalanma dereceleri %0.33-12.00 tane, protein oranı %18.50-26.64 olarak hesaplanmıştır.Tek yıllık çalışma sonucunda dekara tane verimi bakımından en yüksek verim 238 kg/da ile Kabadüz genotipinden elde edilmiş olup, teknolojik özellikler (su alma kapasitesi, su alma indeksi, şişme kapasitesi, şişme indeksi) bakımından Gürgentepe-1 genotipi ile pişme süresi bakımından Akkuş Şeker genotipleri ön plana çıkmışlardır.Anahtar Kelimeler: Kuru Fasulye, Phaseolus vulgaris, verim ve verim öğeleri, tohum ve teknolojik özellikler, Ordu

This research was carried out to determine yield and components with seed and technological characteristics of some dry beans varieties and genotypes in ecological conditions of Ordu. In this research, as a trial material 27 dry beans genotypes and 5 certified seeds (Önceler, Karacaşehir-90, Bulduk, Zülbiye, Yunus-90) were used. Field trial in Ordu in ecological conditions of Ordu was set up according to `Randomized Block Design` as 3 repeats.According to the results of field trials, output period, flowering period, vegetation period, plant height for dwarf types, plant height for rod climbing types, first pod height, number of branches on plant, pod height, means of pod width and seed length were determined as 11.33-16.33 days, 33.33-61.67 days, 94.33-118.33 days, 28.40-50.47 cm, 97.63-197.77 cm, 12.23-50.30 cm,3.03-5.33 pieces, 6.46-12.80 cm, 6.55-18.73 mm, 0.62-1.77 mm, respectively.As yield and yield compenents, number of pods on plant, seeds number per pod, seed yields per plant, harvest index, seed yield per decare and 1000-seed weight were found between 9.67-18.53 pieces, 4.30-9.60 pieces, 51-178 g, %13.50-%45.33, 88-237 kg, 182-779 g, respectively.As technological values, it was determined 0.146-0.809 g/seed for hydration capacity, %0.323-%1.780 for hydration index, 0.104-0.574 ml/seed for swelling capacity, %0.468-%2.581 for swelling index, 27.00-56.40 min. for cooking time, %0.33-12.00 seed for degradability degrees and %18.50-26.64 protein rate.As a result of one-year research, the highest yield in terms of grain yield per hectar was obtained from Kabadüz genotype with 238 kg/da, with regard to technological properties (hydration capacity, hydration index, swelling capacity, swelling index) Gürgentepe-1 genotype was forward out and with regard to cooking time Akkuş Şeker genotype was forward out.Key Words: Dry bean, yield, yield components, seed and technological properties, Ordu