Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde solar radyasyonun modellenmesi ve haritalanması

Abstract

Bu araştırmada, Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan meteoroloji istasyonlarından alınan aylık ortalama solar radyasyon değerlerinin olasılık analizlerinin yapılması ve standart yinelenme yılları için yapay değerlerin tahmin edilmesi, türetilmiş solar radyasyon değerlerinin alansal dağılımının haritalanması, mühendislik ve tarımsal faaliyetlerin gereksinim duyduğu yenilenebilir enerji üretimi için uygun bölgelerin potansiyellerinin saptanması hedeflenmiştir.Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan istasyonların solar radyasyon değerleri önce olasılık yaklaşımı ile olasılık dağılım modelleri Kolmogorov-Smirnov testi ile saptanmıştır. Uygun olasılık dağılım modelleri kullanılarak standart yinelenme yılları için yapay veri türetimi gerçekleştirilmiştir. Noktasal bazda elde edilen bu değerler farklı standart yinelenme yılları için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yöntemiyle haritalanmıştır. Böylece hangi yörede, solar radyasyon değerlerinin hangi değerler arasında gerçekleşebileceği hem alan olarak hem de miktar olarak saptanmıştır.1975-2008 yıllarına ait İstatistiki Solar Radyasyon gözlem verilerine göre en yüksek solar radyasyon değeri 677.4 cal/cm² ile Gümüşhane istasyonunda Temmuz ayında; en küçük değer ise 73.5 cal/cm2 ile Ordu istasyonunda Aralık ayında elde edilmiştir.Türetilmiş verilere göre ise en yüksek solar radyasyon değeri 683.13 cal/cm2 (Tr=500 yıl) ile Gümüşhane istasyonu için Haziran ayında ve yine en küçük solar radyasyon değeri ise 73.503 cal/cm2 (Tr=500 yıl) ile Ordu istasyonunda Aralık ayında elde edilmiştir.Alansal bazda irdelendiğinde ise, solar radyasyon bakımından beklendiği gibi bölgenin karasal iklime sahip olan iç bölgeleri ile Samsun civarının daha zengin olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda, Artvin, Gümüşhane, Tokat, Amasya ve Samsun'un iç kesimleri benzer grupta yer almıştır.Bu tez ile Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde dolar radyasyondan yararlanabilme durumu belirli olasılık seviyesinde hesaplanarak kullanıcılara sunulmuştur. Yenilenebilir enerji kaynaklarından olan solar radyasyon enerjisinin Karadeniz Bölgesinde de son yıllarda daha da yaygın olarak kullanılması doğal kaynakların ve çevrenin korunmasına yardımcı olacaktır.

In this study, Central and Eastern Black Sea making the monthly average solar radiation data obtained from the field in the Region meteorological stations probability analysis and estimation of artificial values for the standard recurrence year, mapping the spatial distribution of the derived solar radiation values, engineering and renewable energy production needed by agricultural activities It aimed to determine the potential of the region.Central and will be modeled by the Eastern Black Sea solar radiation values prior probability approach of the stations in the region (for example, to determine which conform to what the probability distribution, artificial data derivation will be held, the time will occur in a certain percentage to be determined solar radiation values that solar energy would provide guidance for production), more and then coordinates derived from solar radiation values of the station (to be repeated in different standards) will be mapped by GIS method. Map of the region which results can be determined as the amount of which can occur both as field values of solar radiation values.Statistics for the year 1975-2008 According to Solar Radiation observation data, the highest solar radiation value is 677.4 cal / cm² at Gümüşhane station in July; while the smallest value was obtained in December at the Army station with 73.5 cal / cm2.According to the derived data, the highest solar radiation value was obtained in June for Gümüşhane station with 683.13 cal / cm2 (Tr = 500 years) and again at Ordu station at 73.503 cal / cm2 (Tr = 500 years) for the smallest solar radiation value .This thesis can be calculated with the use of solar energy situation in Central and Eastern Black Sea Region in particular probability level, electricity producers will have seen the setting up of this system, the amount of potential energy. These maps are important for agricultural activities because plant growth and exchange between solar radiation in the year and years to reach harvest is important. The solar radiation will be available to users in Central and Eastern BlackSea, which is a very important set of data and changes in the distribution area.