Tombul ve `Palaz` fındık çeşitlerinde bitki dış morfolojik özellikleri ile verim ve kalite arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu çalışma Ordu ili Ulubey ilçesinde yetiştirilen 'Tombul' ve 'Palaz' fındıkçeşitlerinde bitki dış morofolojik özellikleri ile verim ve bazı kalite parametreleriarasındaki ilişkileri ortaya koymak için 2016 yılında yürütülmüştür. Deneme, tesadüfparselleri deneme desenine göre ve 3 tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Çalışmada bitkive meyve özelliklerine ait toplam otuzaltı karakter arasındaki ilşkiler korelasyon vepath analizi ile incelenmiştir. Çalışma sonuçları verim ve kalitenin birçok faktördendoğrudan veya dolaylı olarak etkilendiğini göstermiştir. Zuruf ve yaprak özellikleri vebitki gelişmesine ait özellikler ile verim ve kalite özellikleri arasında bazı önemliilişkiler belirlenmiştir. Bunun yanında verim ile bitki boyu (0.609**), gövde çevresi(0.769**), toplam çotanak sayısı (0.639**), toplam meyve sayısı (0.928**), boşmeyve oranı (-0.764**), meyve hacmi (0.522*), meyve yoğunluğu (-0.582*), iç şekilindeksi (0.574*), iç hacmi (0.491*) ve iç yoğunluğu (-0.597**) arasındaki ilişkilerinönemli olduğu belirlenmiştir. Verim üzerine en yüksek doğrudan etkiye sahip olanözellikler, sırasıyla toplam meyve sayısı (1.048) ile meyve yoğunluğu (0.723)olmuştur. Dolaylı etkilere bakıldığında, bitki boyunun (0.683), gövde çevresinin(0.766), toplam çotanak sayısının (0.700), boş meyve oranının (-0.688) ve iç şekilindeksinin (0.712) toplam meyve sayısı üzerinden verime olan dolaylı etkileri; meyvehacminin (-0.662), iç hacminin (-0.548) ve iç yoğunluğunun da (0.630) meyveyoğunluğu üzerinden verime olan dolaylı etkileri doğrudan etkilerinden daha yüksekbulunmuştur. Sonuç olarak, incelenen parametreler arasındaki korelasyonlar, özelliklede verim üzerine etkili olan parametreler, fındıkta yapılacak çeşit ıslahı çalışmalarındadikkate alınabilir.

SUPERVISOR: PROF. DR. SAİM ZEKİ BOSTANThis study was carried out to determine the relationships among the plant externalmorphological traits with yield and quality using 'Tombul' and 'Palaz' hazelnutcultivars grown in Ulubey district of Ordu province (Turkey) in 2016. Theexperimental design was planned according to completely randomized plots with threereplicates. Total thirty six traits of plant and fruit characteristics were evaluated forcorrelation and path analysis. The results showed that yield and quality wereinfluenced by direct and indirect effects of many different traits. Some highlysignificant correlations were found between husk and leaf traits and plant growth traitswith yield and quality traits. In addition, highly significant correlations weredetermined between yield-plant height (0.609**), yield-trunk girth (0.769**), yield-total number of cluster (0.639**), yield-total nut number (0.928**), yield-blank nutraito (-0.764**), yield-nut volume (0.522*), yield-nut density (-0.582*), yield-kernelshape index (0.574*), yield-kernel volume (0.491*) and yield-kernel density (-0.597**). Total nut number (1.048) and nut density (0.723) had highest direct positiveeffects on yield, respectively. Indirect effects of plant height (0.683), trunk girth(0.766), total number of cluster (0.700), blank nut raito (-0.688) and kernel shape index(0.712) via total nut number on yield were more higher than direct effects, and indirecteffects of nut volume (-0.662), kernel volume (-0.548) and kernel density (0.630) vianut density on yield were more higher than direct effects. As a result, the correlationsbetween the parameters examined, especially those affecting the yield, could be usedin the variety breeding studies in hazelnut.