Ekvatoral stratokürede yaklaşık iki yılda bir meydana gelen salınımların iyonkürenin D-bölgesi nötr bileşenleri üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmada ekvatoral stratokürede yaklaşık iki yılda bir meydana gelen salınımlar (QBO) ile iyonkürenin en alt bölgesine ait olan 75 km ve 90 km yüksekliklerde ölçülen nötr bileşen yoğunluğu arasındaki ilişki istatistiksel olarak analiz edildi. Bu analiz solar maksimum ve solar minimum durumlarına göre ayrı ayrı yapıldı. İstatistiksel olarak Korelasyon ilişkisi ve Zaman Serileri Analizi yöntemi uygulandı. Zaman serileri analizinde değişkelerin durağanlığı tespit edildikten sonra değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı belirlendi. Bu tespitin ardından geliştirilen regresyon modeli yardımıyla sonuçlar elde edildi. QBO ile 75 km ve 90 km yükseklikteki nötr bileşenler arasında negatif bir ilişkinin varlığı belirlendi. Bu ilişki ilgili yükseklikler için sırasıyla solar maksimum durumunda yaklaşık %70 ve %64 oranında iken solar minimum durumunda yaklaşık %36 ve %15 açıklanabilirlik düzeyinde olduğu görüldü.Sonuç olarak QBO ve iyonkürenin D-bölgesi nötr bileşenleri arasında istatistiksel olarak negatif bir ilişki olduğu gözlendi. Bu ilişkinin solar maksimum durumunda daha yüksek olduğu görüldü.

In this work, relationship between Quasi Biennial Oscillation (QBO) and density of neutral content belong lower ionosphere measured at 75 km and 90 km at equatorial stratosphere were analyzed statistically. This analysis was occurred separately at solar maximum and minimum. Correlation and time series analysis were applied statistically. A long term relationship was determined between variables, after stability of variables in time series analysis was established. Later the results obtained using regression model. A negative relationship between QBO and density of neutral contents was determined at 75 km and 90 km heights. This relation was seen being respectively about 70% and 64% for solar maximum and about 36% and 15% for solar minimumConsequently a negative relationship between QBO and neutral contents of ionospheric D region was observed. This relation was seen high at solar maximum.