Dîwançeya Seyfiyê Şoşî

Abstract

ÖZETSEYFİ-Yİ ŞOŞÎ'NİN DİVANÇESİ(METİN-İNCELEME)Seyfi-yi Şoşî, XVIII. yüzyılın sonu ile XIX. yüzyılın ilk yarısında Behdînan bölgesinde yaşamıştır (1750?-1821?). Onun ailesi bu bölgede Halvetî ve Kadirî tarikatlarından dolayı tanınan bir ailedir. O da ailesinin diğer fertleri gibi bu geleneğin içinde yetişmiştir. Seyfi-yi Şoşî mutasavvıf bir şair olarak klasik şiirin klasik edebiyatın kuralları dahilinde şiirlerini icra etmiştir.Araştırma ve inceleme konusu yaptığımız bu çalışma bir `giriş` ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Kürt mîrlikleri, Behdinan Mîrliği ve Seyfi-yî Şoşî zamanında Behdinan'ın durumu üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde Seyfi-yî Şoşî'nin hayatı, ailesi ve onun tasavvuf düşüncesi ve onun elyazması şiirlerinin kaynağı üzerinde durulmuş, ikinci bölümde şiirlerinden hareketle dili ve edebî şahsiyeti beyan edilmiştir. Üçüncü bölümde onun divançesi şekil ve muhteva açısından incelenmiş, dîvançe tahlîl edilmiştir. Dördüncü bölümde, Dîvançe'nin tenkidli metnine yer verilmiştir. Seyfi'nin kürtçe, arapça ve farsça dillerindeki bütün şiirleri bu bölüme alınmıştır. Divan metninin transkripsyonunda Arapça harfler yerine uluslararası transkripsiyon harfleri kullanıldı. Seyfiyê Şoşî'nin şiirleri dillerine göre üç bölümden oluşmaktadır. Bu çalışmada da üç bölümden meydana gelmektedir; fakat şiirleri şekilsel yapılarına gore yeniden tasnife tabi tuttuk.Anahtar Kelimeler: Seyfi-yi Şoşî, divançe, Kadırilik, transkıripsyon, klasik Kürt edebiyatı

SUMMARYSEYFIYÊ ŞOŞÎ'S DÎWANÇE(TEXT AND ANALYSING)Seyfiyê Şoşî lived in the last half of the 18th century and in the first half of the 19th century (1750?-1821?). His family was well-known by Xelwetî and Qadirî tarîq, a religious path. So he passed his life as a member of that path. In addition to this, he was a sufic poet of classic literature. He used the patterns of this literature in his poems.This work consists of one beginning and four parts. Through the beginning part, I've researched about Kurdish goverment and the history of Behdinan goverment and the time when Şoşî lived in Behdinan. In the first chapter I focused on his life, family and sufic views and the knowledge of the manuscript of his diwan. The second part is about his language and his literary personality. In the third chapter there is a research on the form and shape of his work, its content as well. In the fourth chapter his Dîwançe has been analysed. The fourth section is the methodology of classifying of his poems and also it is the related of Dîwançe's criticised text.The international transcription was used instead of arabic letters for his transcription of the texts. Şoşî's poems were formed by three chapters, and they have made three parts, in this working too; but it has classified according to the known types.Key Words: Seyfiyê Şoşî, dîwan, Qadirî Path, transcription, classic literature of Kurdish