Mem û zîneke bı hewramî (Tekst-vekolîn)

Abstract

Hewrami Mem û Zîn adlı eser diğer birkaç Farsça eser ile birlikte Petermann II 356. SB Malburg/Berlîn künyesi ile Berlin Kürdoloji arĢivi içerisinde yer almaktadır. ġayet Memê Alan Destanı‟nın varlığı bir halka olarak kabul edilirse sözkonusu Hewrami Mem û Zîn el yazmasının bilinmesiyle birlikte Kürtçe‟nin dört lehçesi içerinde Memê Alan destanının varlık halkası tamamlanmıĢ olur. Bu çalıĢma sözkonusu halkanın tamamlanmasını desteklemektedir. Bu çalıĢma ile metnin transkripsiyonu ile birlikte Hewrami Mem û Zîn'in Ģekil ve muhteva özellikleri açıklanmıĢtır. Hewramice Bir Mem û Zîn (Metin ve Tenkid) isimli bu çalıĢmamız üç bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölümde Memê Alan'dan Mem û Zîn'e baĢlığı altında bu destanın tarihsel serüveni ve kökleri açıklanmıĢtır. Bu bölünün sonunda ise Tek Destan Dört Lehçe ismi ile bu destanın Kürtçe dünyasındaki temsilerinden bahsedilmektedir. Ġkinci bölümde el yazması tanıtımından sonra; dil ve üslub, şekilsel-türsel problematik, ölçü ve kafiye ve eserin bölümleri Ģekilsel özellikler çerçevesinde ele alınmıĢtır. Yine eserin karakter ve epizodları muhteva özellikleri çerçevesinde bu bölümde açıklanmıĢtır. Üçüncü bölümde eserin incelenmesine dair izlenen yol yöntem ile birlikte transkripsiyon alfabesi sunulmuĢtur. Bu bölümün sonunda ise Hewramî Mem û Zîn'in tenkidli metni yer almaktadır. Hewrami olan eserin bu bölümler üzerinden incelenmesinin ardından, eserin konusu itibari ile tam teĢekküllü bir Memê Alan Destanı‟nı oluĢturduğu lakin edebi bir tür olarak-genel özelliklerine dair bir takım eksiklikler barındırmakla beraber- bir mesnevi olduğu kanaatine varılmıĢtır. Anahtar Kelimeler: Mem û Zîn, Hewrami, Memê Alan, destan, el yazması, mesnewi

Mem û Zin in Hawrami dialect of Kurdish along with several other Persian works is recorded in a manuscript booklet of Berlin Kurdology Archive with the title of Petermann II 356. SB Malburg/Berlin. If we see Memê Alan epic as as circle, the discovery of this manuscript of Mem û Zincompletes the existing circle of Memê Alan epic within the four dialects of Kurdish. This study aims to support the completion of this circle. In this study, the formal and content properties of Hewrami Mem û Zîn are explained together with the transcription of the text. This study named A Mem û Zin in Hawrami (Text-Review) consists of three parts. In the first part the historical adventure of Memê Alan and the roots of this epic are explained under the title of From Memê Alan toMem û Zins. At the end of this part the representations of this epic in the Kurdish world are mentioned under subtitle of Single Epic Four Dialects. In the second part, after the introduction of manuscript language and style, formal-genre problematic, meter and rhyme, and parts of the work are covered in the frame of the formal features. Besides, the character and episodes of the work are described in this section in the context of their content characteristics. In the third part, the transcription alphabet is presented along with the method of the study. At the end of this part, the text of the Reviewed Hewrami Mem û Zîn is presented. After examining this Hewrami work through these parts, it can be said that it constitutes a full-fledged version of Memê Alan epic by its very nature and contentand as well as can be seen as a mathnawi with a number of shortcomings of general characteristics of this literary genre. KeyWords: Mem û Zîn, Hawramî, Memê Alan, Epic, Manuscript, Mathnawi