Edebîyatê fekkî yê Kirmanckî (Zazakî)yê mintiqaya sêwregi

Abstract

ÖZETSiverek bugün idari bakımdan Urfa iline bağlı bir ilçedir. Coğrafik ve sosyalözellikleri bakımından tarihte önemli bir şehir olagelmiştir. Tarih boyunca farklıdevletler şehre hakim olmuştur. Zengin bir kültürel birikime sahiptir.Siverek'de hem Kırmancki (Zazaki, Dımıli) lehçesiyle hem de Kurmancilehçesiyle konuşan Kürtler vardır. Bunlar şehir merkezinde birlikte yaşamaktadır.Köylerin her brinde ise genellikle bu lehçelerden biri konuşulur. Sivereklilerin çoğuhem Kırmancki hem de Kurmanci bilirler. Kımancki lehçesinin sözlü edebiyatıbakımından Siverek ağzı oldukça zengindir.Kırmancki sözlü edebiyatı kaybolma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Buçalışmamızın amacı Siverek bölgesindeki sözlü edebiyat ürünlerinin tepit edilmesi vekaydedilmesidir. Çalışmamız Siverek ve Siverek köyleri ile sınırlandırılmıştır. Buçalışma Siverek Kırmanclarının sözlü edebiyatını konu almaktadır. Burada hemSiverek ve folkloru hakkında malumat verilmiş hem de yörenin sözlü Kırmanccaedebiyatından çok sayıda örnek sunulmuştur. Bu çalışmamızda alan araştırmasıyöntemini kullandık. Çalışmada yer alan sözlü edebiyat ürünleri tarafımızdanderlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Siverek Folkloru, Kırmancca Folklor, Kırmancca SözlüHalk Edebiyatı, Dımıli Sözlü Halk Edebiyatı, Zazaca Halk Edebiyatı, ZazacaFolklor.

ABSTRACTToday, Siverek is an administrative district of Şanlıurfa. It has become animportant city in terms of its geographical and social features.Different states had ruled the city throughout history. There are Kurdish people whospeak both Kirmancki (Zazaki, dimili) dialect and Kurmanci dialect. One of thesedialects is usually spoken in every single village. Most of the people from Siverekknow both Kirmancki and Kurmanci.In terms of oral literature in Kirmancki dialect, Siverek dialect is quite rich.This study consists of information about Siverek and its folklore. Also, manyexamples were given about district's oral Kirmanc literature.Kırmancki oral literature is in danger of extinction. Our study aimed to identify andsave oral literature products in Siverek district. Our study was limited to Siverek and itsvillages. This study is about oral literature of Siverek Kırmanckis. This study consists ofinformation about Siverek and its folklore. Also, many examples were given about district'soral Kırmanc literature. We used area study method in our study. Oral literature products inthis study was compiled by us.Key word: Folklore of Siverek, Kirmanc Folklore, Kirmanc Oral FolkLiterature, Dimili Oral Folk Literature, Zazaki Folk Literature, Zazaki Folklore.