Dîwana namî (Fehmî begê pêçarî): `Meġmuru`d-dewawîn`(Metn û lêkolîn)

Abstract

Lice'ye bağlı Peçar (Güldiken) köyünde doğan Fehmî Beg (1910-1969) Meġmûru'd-Dewawîn adlı divanını Mart 1956'da tamamladı. Şiirlerinde Namî mahlasını kullanan şair, divanını tamamıyla klasik edebiyatın unsur ve kurallarına göre tertip etmiştir. Kürt, Osmanlı, İran ve Arap edebiyatlarını yakından takip etmiş şairin divanında bu edebiyatların etkilerine rastlayabiliyoruz.Namî'nin divanı sanatsal ve estetik-edebi seviye açısından klasik Kürt edebiyatı içinde müstesna bir yere sahip. Divanda gazel, kaside, mesnevi, murabba, muhammes, tahmis, museddes ve müsemmen gibi edebi türlerle şiirler yazılmış, fakat daha çok gazel tarzı tercih edilmiş. Ayrıca nazım türlerinden münacat, naat, medhiye ve mersiye ile yazılmış şiirler bulunmaktadır. Namî'nin divanı edebi sanatlar açısından oldukça zengin, hemen hemen bütün edebi sanatları şiirinde kullandığını müşahade edebiliyoruz. Bu da şairin klasik edebiyatını şekilsel ve içerik bakımından iyi takip ettiğini gösteriyor.Meġmûru'd-Dewawîn qafiye harfleri alfabetik sıraya göre dizilmiş her açıdan müretteb bir divandır. Şair divandaki aruz vezinlerini istisnalar dışında sorunsuz uygulamıştır. Divan, zengin fakat nispeten ağır bir sözcük dağarcığına sahip.Çalışmamız bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde başlıca kaynaklar ve çalışmada izlenen yöntem konusu açıklandı; birinci bölümde şairin hayatı ve yaşadığı dönem üzerinde duruldu; ikinci bölümde divanın dili ve şairin edebi kişiliği yorumlandı; üçüncü bölüm divanın şekilsel açıdan incelenmesine tahsis edildi; dördüncü bölümde ise divanın transkripsiyonlu hali verildi.Anahtar Kelimeler: Fehmî Begê Peçarî, Namî, divan, klasik edebiyat, inceleme

Fehmî Beg (1910-1969), who was born in village of Peçar (Güldiken) in Lice, had completed his divan which is called Meġmuru'd-Dewawîn in March of 1956. Poet, who used his pen name as Namî, absolutely arranged his divan according to elements and rules of classical literature. Poet had been a close follower of Kurdish, Ottoman, Persian and Arabic literatures, therefore we might find traces of impressions of these literatures in poet's divan.Namî's divan is in steeped in classical Kurdish literature in terms of artistic and esthetic-literary degree. In divan, poetries was composed as gazel, qaside, mesnewi, murabba, mukhammes, takhmis, museddes and musemmen, but gazal was more preferred. There are poetries which are composed as munacat, naat, medhiye and mersiye (elegy). Namî's divan is rich with literary arts, so we may observe that he had used all sorts of literary arts in his studies, and it also demonstrates that the poet was a close follower of classical literature with regards to form and content.Meġmuru'd-Dewawîn is well-arranged in terms of rhyme sceme. The poet smoothly implemented the aruz meter out of exceptions. Divan has rich but heavy vocabulary at the same time.Our study consists of an introduction and four chapters. Main references and the method which was applied are explained in the introduction. In the first chapter, it was mentioned about poet's life and the period when he lived. Divan's language and poet's literary personality are interpretted in the second chapter. Third chapter was allocated to formal examination of divan and transcript of the divan is available in the fourth chapter.Key Words: Fehmî Beg Peçarî, Namî, divan, classical literature, analysis