Obstrüktif uyku apne sendromu ve obezite arasındaki ilişkinin standart antropometrik obezite indeksleri ile incelenmesi

Abstract

Amaç: Türk erişkin popülasyonunda vücut kitle indeksi (VKİ), bel ve boyun çevresi ölçümleri gibi antropometrik obezite indeksleri ile obstrüktif sleep apne sendromu (OSAS) arasındaki ilişkiyi inceleyerek, genel vücut şişmanlığının mı yoksa bölgesel yağlanmanın mı OSAS gelişimi için bir risk faktörü olduğunu araştırmak ve bu indeksler açısından cinsiyete göre fark olup olmadığını incelemektir.Yöntem: Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı'nda, 1 Nisan 2007-1 Nisan 2010 tarihleri arasındaki sürede, OSAS ön tanısı ile polisomnografi testi yapılan, ardışık 535 olgunun dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi. Olguların demografik ve antropometrik (VKİ, bel ve boyun çevresi ölçümü) özellikleri, polisomnografik ve uyku mimarisine ilişkin önemli verileri kaydedildi. Polisomnografi yapılan olguların apne-hipopne indeksi ?5 olanlar OSAS grubu, apne-hipopne indeksi <5 olanlar kontrol grubu olarak belirlendi. Tüm istatistiksel incelemeler; çalışmaya alınma kriterlerine uyan 499 olgu üzerinde yapıldı.Bulgular: Polisomnografi yapılan olguların; 431'i (%86.37) OSAS, 68'i (%13.63) kontrol grubu olarak belirlendi. OSAS grubunun yaş ortalamaları kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0.001). OSAS grubunda erkek hastalar (%73.10), kontrol grubundan (%51.50) daha fazla bulunmuştur (p<0.001). Her iki grubun boy ortalamaları benzer iken; OSAS grubunun vücut ağırlığı, VKİ, boyun çevresi ve bel çevresi ortalamaları kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0.001).Genel vücut şişmanlığının mı (VKİ) yoksa bölgesel yağlanmanın mı (boyun ya da bel çevresi genişliği) OSAS gelişimi için bir risk faktörü olduğunu araştırmak için lojistik regresyon analizi yapılmıştır. VKİ, bel çevresi ve boyun çevresi logistik regresyon analizine alınmış, her üçünün de OSAS varlığını istatistiksel olarak anlamlı etkilediği gözlenmiştir. Risk katsayıları boyun çevresi için 5.53, bel çevresi için 4.48, VKİ için 2.22 bulunmuştur. Boyun çevresi ölçümü OSAS varlığını belirlemede daha etkili bir faktör olarak görünmektedir.OSAS belirleyicisi olarak antropometrik obezite indeksleri için kestirim değerleri: VKİ için erkeklerde >27.77kg/m2, kadınlarda >28.93kg/m2; boyun çevresi ölçümü için erkeklerde >40cm, kadınlarda >36cm ve bel çevresi ölçümü için erkeklerde >105cm, kadınlarda >101cm bulunmuştur.Sonuç: VKİ, boyun çevresi ve bel çevresinin artması OSAS gelişimi için anlamlı bir risk faktörü olarak saptanmıştır. Boyun çevresi ölçümü OSAS varlığını belirlemede biraz daha etkili bir faktör olarak görünmektedir. Bu araştırma; VKİ, boyun çevresi ve bel çevresi ölçümü için Türk erişkin popülasyonunda OSAS riskini arttıran kestirim değerlerini saptayan ilk çalışma olması nedeniyle referans olacaktır.

Aim: To investigate if the general body adiposity or local lipoidosis is a risk factor in the evolution of obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) by examining the relationships between the anthropometric obesity indexes such as waist and neck circumference index, body mass index (BMI) among Turkish adult population and obstructive sleep apnea syndrome, and to examine if it differs by gender in terms of indexes.Technique: The records of 535 individuals who were tested for polysomnography regarding to preliminary diagnosis of OSAS between the dates of April 1, 2007 and April 1, 2010 were examined retrospectively at the department of Thoracic Medicine of Maltepe University. The significant data related to polysomnographic and sleep structure and, demographic and anthropometric index ( waist and neck circumference index, BMI) of the cases were recorded. Cases that tested for polysomnography whose apnea-hypopnea index was ?5 was determined as OSAS group and whose apnea-hypopnea index was <5 was determined as contol group. All statistical data was examined on 499 cases that convenient criterion of study.Findings: The cases who underwent polysomnography; 431 (86.37%) were determined as OSAS and 68 (13.63%) were determined as a control group. The avarage age of OSAS group were statistically significantly higher than the control group (p <0.001). In OSAS group the number of male patients (%73.10) were significantly higher than the control group (%51.50) (p <0.001). The avarage height was similar in both groups whereas the avarage body weight, BMI, neck circumference and waist circumference of OSAS group were statistically significantly higher than the control group (p <0.001).Logistic regression analysis was done in order to find out whether general body adiposity (BMI) or local lipoidosis (waist and neck circumference) as a risk factor in development of OSAS. Logistic regression analysis was done on the BMI (body mass index ) or waist and neck circumference and it was observed that all of them statistically significantly effective on OSAS development. Risk coefficients were determined 5.53 for neck circumference, 4.48 for waist circumference and 2.22 for BMI. It is observed that neck circumference is a more effective factor to determine OSAS.Cut off point values for anthropometric obesity indexes as OSAS determiner were recorded as below: BMI for male >27.77kg/m2, BMI for female >28.93kg/m2, neck circumference index for male >40cm, neck circumference index for female >36cm, waist circumference index for male >105cm, waist circumference index for female >101cm.Result: BMI, waist and neck circumference enlargement were determined as a significant risk factors for OSAS development. Neck circumference index is a slightly more influential factor to determine the existence of OSAS. As this is an initial study to determine the cut-off points of which increase the OSAS risk in BMI, waist and neck circumference index in Turkish adult population, so this study will be a reference.