Bir Osmanlı Binbaşısı Osman Nuri Kökkılıç`ın günlüğü (1913-1917)

Abstract

Günlükler, tarih araştırmalarında başvurulabilecek önemli yazılı kaynaklar arasında yer almaktadır. Özellikle önemli tarihî olaylara şahitlik yapmış ya da tarihe yön vermiş kişilerin elinden çıkmışsa, bu durum günlüğün değerini daha da artırmaktadır.1874 yılında doğan, 1937 yılında vefat eden ve Osmanlı ordusunda Jandarma Binbaşısı olarak görev yapan Osman Nuri KÖKKILIÇ'a ait günlük, 27 Eylül 1913 ve 26 Mayıs 1917 tarihleri arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bu dönem Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı içerisinde bulunduğu bir dönemdir. Osman Nuri KÖKKILIÇ, bu sürecin büyük bir kısmında, Kafkas Cephesi'nde görev yapmış ve Van Alayı Erciş Taburu ile Ilıca Menzil Nokta Komutanlığı görevinde bulunmuştur. Günlüğün son kısımları ise Osman Nuri Bey'in Sinop Jandarma Menzil Komutanlığı'ndaki yaşantısını kapsamaktadır. Bu itibarla, Osman Nuri Bey'in günlüğü, çok zor ve sonuçları itibariyle çok önemli bir dönemin olaylarını yansıtan önemli bir tarihî kaynaktır.Günlükte geçen önemli hadiselerin başında Rodos Adası'nı ziyareti, Mamadik Boğazı Başarısı ve açığa alınması, Erzurum'un düşüşü, Molla Selim İsyanı, 1915'te Van'da yaşanan Ermeni İsyanı, Van merkeze bağlı Astuci Köy'ünde gördüğü Ermeni mezalimi ve bir kısım Ermeninin İslamîyeti kabulleri gelmektedir. Ayrıca günlükteki bilgiler, siyasî, askerî, sosyal, ekonomik, coğrafî ve meteorolojik verilere kadar geniş bir alana yayılan çeşitliliği ile pek çok farklı konu yapılacak araştırmalara kaynaklık edecek niteliktedir.Anahtar Kelimeler: Osman Nuri KÖKKILIÇ, Günlük, Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı, Kafkas Cephesi, Molla Selim İsyanı, Ermeni Meselesi, Mamadik Zaferi.

Diaries are important references for historical studies. And especially more important when it?s written by people who had leading roles in those periods or witnessed important historical events. This situation makes the Diary more valuable.The Diary which belongs to Osman Nuri Kökkılıç a Gendarmerie Lietunant in Ottoman Army who was born in 1874 and dead in 1937. It was written between 27th of September 1913 (14th of September 329) and 26th of May 1917 (26th of May 333). This period belongs to the First World War (WWI) in which Ottoman Empire also had been entered. In this period Osman Nuri Kökkılıç was mostly in Caucasus Front. His garrison was Erciş Battalion which belongs to Van Regimet and Ilıca Range Point Command. The last period in the Diary contains his presence in Sinop Gendarmerie Range Command. His diary is a valuable source of a tough and important period with it?s results.Rhodes Island visit, Success in Strait of Mamadik and his dismissal, fall of Erzurum, Mullah Selim Rebellion, The Armenian Rebellian of Van in 1915, the Armenian cruelty which he witnessed in Village Astuci (belongs to Van) and the Convertion of some Armenians to Islam are the most important events mentioned in the Diary. Social, martial, political, economical, geographical and meteorological datas given in the Diary should be reference and source to studies in different subjects.Keywords: Osman Nuri KÖKKILIÇ, Diary, Ottoman Empire, First World War, Caucasus Front, Mullah Selim Rebellion, Armenian Question, Victory of Mamadik.