Hitit döneminde Anadolu`da Istar-Sauska Kültü

Abstract

ÖZETYüksek Lisans TeziHİTİT DÖNEMİNDE ANADOLU‟DA IŠTAR-ŠAUŠKA KÜLTÜOkan DEMİRKastamonu ÜniversitesiSosyal Bilimler EnstitüsüTarih Anabilim DalıDanışman: Yrd. Doç. Dr. Fahri MADENMezopotamya kökenli Ištar kültü Anadoluya önce Asurlu tüccarlar tarafındangetirilmiştir. Koloni Çağının Anadoluda aktif olduğu M.Ö. 1950-1725 arası yılllardatanrıça Ištar‟a dair bilgiyi, Kültepe‟deki (Kaniš) çivi yazılı tabletlerden ve baştaKültepe olmak üzere dönemin önemli ticaret merkezlerinden çıkarılarılanikonografik buluntulardan edinilmektedir. Bununla birlikte, Ištar kültününAnadolunun yerli halkarı arasında yayılmayıp, Asurlu tüccarlar arasında sınırlıkaldığı anlaşılmaktadır.M.Ö. II. binyılın ikinci yarısından itibaren Anadolu ve Kuzey Suriye‟yi kapsayan bircoğrafyada İmparatorluk kuran Hititlerin oluşturdukları dinsel yapıda çevre halklarıninanışlarından önemli ölçüde etkilenmişlerdir. Eski Hitit dönemine ait yazılı veikonografik buluntularda Ištar kültüne değil bilgilerin çok kısıtlı olmasındanhareketle, bu dönemde Ištar kültünün Hitit panteonunda yer almadığı sonucunaulaşılabilinir.İmparatorluk döneminde, Güney Anadolu, Kuzey Suriye ve Kuzey Irak‟ı kapsayanbölgede yaşayan Kafkas kökenli Hurrilerin Hitit egemenliği altına girmesi,Mezopotamya inanışlarından büyük ölçüde etkilenmiş olan bu halkın, Mezopotamyakültürünü Anadolu topraklarına taşıyıcısı konumuna getirmişlerdir. Hurri yorumuylaIštar-Šauška kültünün İmparatorluk döneminde ve sonrasında Hitit panteonundaönemli bir yer işgal ettiği ikonografik nitelikteki buluntulardan ve siyasi ve dinselmetinlerden anlaşılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Hititler, Hurri, Ištar, Šauška, Anadolu, din, kült2016, sayfa 84

ABSTRACTIŠTAR-ŠAUŠKA CULT IN HITTITE ANATOLIAOkan DEMİRKastamonu UniversityInstitute for Social ScienceDepartment of HistorySupervisor: Asst. Prof. Fahri MADENIštar cult in Anatolia have begun with Assyrian Trade Colonies, mesopotamianorigin, and had been brought by Assyrian merchants from Mesopotamia. Ištar cult inAnatolia during the period of Assyrian Trade Colonies, would be inquired with richiconographic evidances excavaded from primarily Kültepe (Kaniš) and other tradecenters and cuneiform tablets from Kültepe (Kaniš). It is understood from the light ofthese datas, however, Ištar cult had been limited within Assyrian merchants and thecult not spread among the navtive Anatolian peoples.Aftermath of the colonies period, Hittites, founded an empire including territories inAnatolia, Northern Syria and Iraq, had been highly affected beliefs of surroundingpeoples. Written and iconographic evidences from Old Hittite period have pointed toobscurance of Ištar cult. Therefore, it can be say that Ištar could not be countedamong the gods in the Old Hittite pantheon.During the Empire period following the subjection of Caucasian originated Hurrians,settled in Southern Anatolia, Northern Syria and Iraq, had been caused to stream ofMesopotamian culture through the channel of Hurrians into Hittite Anatolia. It isconcluded from iconographic evidances and political and religious texts thatHurranized Ištar- Šauška cult had important place in the imperal pantheon and thebeliefs of following periods in Anatolia.Keywords: Hittites, Hurrians, Ištar, Šauška, Anatolia, religion, cult2016, pages 84