Tarihsel süreçte Eş`arilik Malikilik ilişkisi

Abstract

bu araştırmanın amacı; ünlü Fıkıh mezheplerinden Malikilik ve en ünlü Kelammezheplerinden Eş'arilik'in en meşhur âlimlerinin farklı inanç meselelerindekisöylemlerini göstererek aralarındaki inanç ilişkilerini tanımaktır. Bu araştırmanınamaçlarını gerçekleştirmek için niteleyici karşılaştırmacı metot kullanılmıştır.Araştırma, giriş ve sonuç bölümleri ile iki ana bölümden müteşekkildir. Girişbölümü, çalışmanın metodu, kaynakları ve ilgili kavramları kapsamaktadır. Birincibölümde ise İmam Malik ve İmam Eş'ari'nin özgeçmişleri ile bu mezheplerin tarihiserencamı ele alınmıştır. İkinci bölüm kendi içinde dört ana bölüme ayrılmıştır.İkinci bölümün birinci kısmında Allah'ın adları, sıfatları ve görmesi, kaza ve kadereiman bahisleri incelenmiştir; ikinci başlık altında peygamberlik kavramınınmukayesesi yapılmıştır; üçüncü başlık altında kabir azabı, haşr, mizan, sırat, cennetve cehennem gibi kavramlar ve bunlarla ilgili iki mezhep âlimlerinin görüşleribenzerlik ve farklılıkları ile ele alınmıştır. İkinci bölümün dördüncü ve son kısmındaise iman, imamet kavramları ile Malikî ve Eş'arî âlimlerin bidat, bidat ehli vetasavvufa karşı takındıkları tavır mevzubahis edilmiştir.Araştırmanın sonuçlarını kısaca şöyle özetleyebiliriz:Malikilerin ya Eş'arilerin deyişleri ile zengin eserleri ya da Eş'arilerin âlimlerininçabalarını destekleyen fetvaları ile Eş'ari olmayan Malikilerin Eş'arileridesteklemesidir. İmam Eş'ari'nin, Allah'ın kendine ispat ettiklerini ispat etme vekendinden reddettiklerini reddetme konusunda açıklamalı bir şekilde diğer mezhepler(Malik) ve Ehl-i Sünnet gibi deyişleri ile uyuşmaktadır. İki mezhep arasındakiilişkiler iyi değildi. İlahiyat bölümünde, özellikle sıfatlar konusunda, Eş'ariler,Malikilerden daha iyi tevil yaparlardı. Allah'ı görmek konusunda ihtilaf olmuşlardır,çünkü Eş'arilere göre Allah'ı görmek hiçbir yöne hiçbir yere bağlı değildir, Malikilerise bunun tam tersini söylemektedirler. Deyişleri denk geldiği en önemli inançmeselelerden imamlık meselesi, bidat ehline takındıkları tutum ve onları yermek,zühtte rağbet etmek ve bidat olan sufiliği bırakmada anlaştılar. Eş'arilerin en büyükâlimlerinin itidale dönmesi mezheplerin birbirine yaklaşmalarına katkıdabulunmaktadır.Araştırmanın sonuçlarına göre birkaç tavsiye sunulabilir. En önemlisi, Akademikilgili makamları fıkıh ve kelam mezheplerinin arasındaki ilişkiler diye seminerler ve vbilimsel konferanslar yapmaya ve her mezhebin tarihini detaylı bir şekilde anlatmayadavet etmekte, camilerin hocalarına ise Kur'an-ı Kerim ile yan yana inanç meseleleriiçeren metinleri, çocuklar tekrar ederek hafızalarında daha kalıcı olacağı içinçocuklara ezberletmelerini tavsiye etmektedir.

This study aimed to investigate the extent of dogmatic relationship between the mostcommon doctrine in the Islamic jurisprudence (Maliki doctrine) and among theKalam (word) doctrines (Al-Ash'ari doctrine) through introducing views of the mostinfluential scholars in both doctrines, covering different dogmatic issues. Toachieving the objectives of the study, the author adopted the descriptive comparativemethod.This study started with an introduction in which the author highlighted definitions ofthe research terms ( The Creed, The Science of Speech, The Interpretation and TheDoctrine), as well as the historical sequence of the two doctrines, beginning with thebiography of both imam Malik and imam Al-Ash'ari. The author divided the study tofour chapters. The first chapter discussed the divinity which is the names, attributesand vision of Allah, and the belief in destiny and fate. In the second chapter, theProphecies was clarified. While the third chapter demonstrated the Unseen such asPunishment of the Grave, Exile (Al-Hashr), the Balance, the Straight Path, theIntercession (Shafaa'ah), the Heaven and the Fire. In addition, it was referred to thescholars' views of both doctrines in the above-mentioned. Finally, in the last chapter,the author presented different issues such as the Faith, the issue of Imamate, theattitude of both Maliki and Ashari scholars towards innovation (bid'ah) andfollowers of bid'ah (the People of Bidah), and their attitude towards Sufism.The main results of this research were as follows: the Malikis who are Non-Ash'arissupports Ash'aris either through the confirmed literatures to their statements orthrough fatwas which support the efforts of Ash'ari scholars; Al-Ash'ari approves thestatements of Maliki and imams of the Sunnis which is proving what Allah proves tohimself and denies what he denies, documenting his attitude in the statement; therewas not a solid relationship between the two doctrines in the chapter of divinity,especially in terms of attributes matter, because Ash'aris are much more likely to beinterpreters than Malikis, as well as they have different opinions about concept of thevision of Allah almighty. Unlike Malikis, they believes that this vision of Allah doesnot entail form, place or direction; however, the imamate issue and the attitude viitowards innovation and warning against its followers are the most importantdogmatic matters in which both sides' statements are consistent with each other.There is also an agreement on encouraging the asceticism and rejecting the mysticalSufism. In addition, the return of senior Ash'ari scholars to moderation contributes inreducing the distances between two doctrines.In the light of these results, the researcher presented a number of keyrecommendations: inviting the academic institutions to conduct scientific seminarsand conferences concerning the relationship between the doctrines of Islamicjurisprudence and the kalam doctrines, alongside with detailed historicalpresentations of each doctrine. The research also recommend the scholars in mosquesto encourage children to memorize the Hasith which concerning dogmatic issuesalongside with Guran. By doing so, children are more likely to keep memorizingthem through the repetition