Gıda sektöründe faaliyet gösteren KOBİ`lerin helal gıda sertifikasına yönelik algılarının incelenmesi: TR 82 bölgesi

Abstract

İnsanoğlunun günümüz dünyasında daha sağlıklı ve temiz gıdalarla beslenme arzusu hızla artmaktadır. Bu doğrultuda küresel helal gıda pazarı, küresel ekonomide yeni bir büyüme sektörü olarak ortaya çıkmış ve gelişmiş ülkelerde güçlü bir varlık yaratmıştır. En umut veren helal pazarlar, Asya, Orta Doğu, Avrupa ve Amerika'nın hızla büyüyen ekonomileridir. Artan bir tüketici tabanı ile sektör, uluslararası ticarette rekabetçi bir güç haline gelmektedir. İşletmeler küresel helal gıda pazarında yer almak için helal süreçlere yönelmektedirler. Helal pazarlar hızla genişlemektedir. Dünya genelinde 8040 gıda işletmesinin helal gıda sertifikası almasının yanı sıra bu oran Türkiye'de 664 adet TR 82 bölgesinde ise 17 adettir. Gıda sektörü TR 82 bölgesinde ikinci en büyük sektör olarak karşımıza çıkmaktadır.TR 82 bölgesindeki gıda işletmelerinin helal gıda sertifikasına yönelik algılarının belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde helal gıda ve helal gıda sertifikası kavramları açıklanmıştır. Helal gıda kavramının açıklanmasında esas kaynak olarak Kur'an-ı Kerim'den faydalanılmıştır. Helal gıda tanımlamasının ardından araştırma kapsamında ele alınan diğer bir tanım olan helal gıda sertifikası ve süreci bütün özellikleriyle incelenmiştir. Helal gıda sertifikasının tüketiciler ve işletmeler için önemi anlatılarak helal gıda sertifikası vermeye yetkili kurum ve kuruluşlar belirtilmiştir. Birinci bölümün sonunda ise helal gıda sertifikası sürecinde karşılaşılan problemlere değinilerek helal gıda pazarı önündeki engellerden bahsedilmiştir.Araştırmanın ikinci bölümünde KOBİ kavramı ve gıda işletmeleri üzerinde durulmuştur. İlk olarak ülkemizdeki ve dünyadaki KOBİ tanımlamaları verilmiş ve KOBİ'lerin önemine değinilmiştir. Ardından dünyada ve ülkemizde helal gıda sertifikası almış olan işletmeler tespit edilerek bunlar hakkındaki istatistikler aktarılmıştır. Araştırma kapsamında seçilen evren olan TR 82 bölgesi genel özellikleriyle birlikte anlatılarak bu bölgedeki gıda KOBİ'lerinin çeşitli veri kaynaklarına göre sayıları tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümün sonunda ise dünyadaki ve ülkemizdeki helal gıda pazarı anlatılmıştır.Araştırmanın üçüncü bölümünde araştırmada uygulanan yöntem anlatılmıştır. Bu bölümde araştırmanın amacı, önemi, konusu belirtilerek analize esas olan araştırma modeli gösterilmiştir. Araştırma kapsamında oluşturulan hipotezlerin belirlenmesinden sonra araştırmanın sınırlılıkları aktarılmıştır. Araştırmada kullanılan anketin oluşturulmasında geçerli olan ilkelere değinilerek verilerin analizinde kullanılan istatistikler belirtilmiştir. Üçüncü bölümün sonunda ise verilerin elde edilmesinde izlenilen yol belirtilmiştir.Araştırmanın dördüncü bölümünde katılımcılardan elde edilen veriler kullanılarak yapılan istatistikler neticesinde edinilen bulgular yer almaktadır. Öncelikle katılımcıların sosyo-demografik özelliklerinin ardından KOBİ'lerin özelliklerini betimleyen analiz bulguları aktarılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirlikleri tespit edilerek keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanarak boyutlar belirlenmiştir. Boyutlar belirlendikten sonra araştırma kapsamında elde edilen hipotezler test edilmiştir.

In today's world, our supply of nutrition with healthier and cleaner foods is increasing rapidly. Global halal food market has emerged as a new growth sector in the global economy and has created a strong presence in developed countries. The most promising halal markets are the rapidly growing economies of Asia, the Middle East, Europe and America. With an increasing consumer base and growing growth in many parts of the world, the sector is a competitive force in world international trade. Businesses are seeking Halal food certificates to take part in the global halal food market. Halal food market is a rapidly growing market. In addition to receiving 8040 food management halal food certificates worldwide, this rate is 664 in Turkey and 17 in the TR 82 region. The food sector emerges as the second biggest sector in the TR 82 region.This study was carried out in order to determine the perceptions of Halal food certificate of food enterprises in TR 82 region in four parts. In the first part, concepts of Halal food and Halal food certificate are explained. The Qur'an is used as the main source in explaining the halal food concept. Halal food certification and process have been examined with all its characteristics, which is another definition covered in the research after Halal food definition. Halal food certificate is given to the institutions and organizations authorized to give Halal food certificate by giving importance to consumers and businesses. At the end of the first chapter, the problems encountered in Halal food certification process were mentioned and the obstacles in front of Halal food market were mentioned.In the second part of the research, the concept of SME and food businesses are emphasized. First, the definitions of SMEs in our country and in the world are given and the importance of SMEs is mentioned. Then, in the world and in our country, halal food certificates have been identified and statistics about these have been transferred. TR 82 region, which is the selected universe in the scope of the research, is explained together with its general characteristics and the amounts of food SMEs in this region are indicated according to various data sources. At the end of the second chapter, Halal food market in the world and in our country is told.In the third part of the research, the method applied in the research is explained. In this section, the research model which is essential to analyze by showing the purpose, the importance and the subject of the research is shown. The limitations of the research were reported after the hypotheses formed within the scope of the research were determined. The statistics used in the analysis of the data are mentioned by referring to the principles that apply to the construction of the survey used in the research. At the end of the third chapter, the way to obtain the data is indicated.In the fourth part of the study, the findings obtained from the data obtained from the participants are used. Firstly, the findings of the analysis, which describe the characteristics of SMEs after the socio-demographic characteristics of the participants, are presented. The validity and reliability of the scales used in the research were determined and dimensions were determined by applying exploratory and confirmatory factor analyzes. After the dimensions were determined, the hypotheses obtained within the scope of the study were tested.