Boyabat Orman İşletme Müdürlüğü`nde yanıcı madde ile topoğrafik özelliklere göre yangın tehlikesinin haritalanması ve yangın gözetleme kulelerinin görünürlük analizi

Abstract

Orman yangınları, meydana geldiği yer ve yaktığı yanıcı madde ile onu etkileyençevresel faktörlere bağlı olarak farklı davranışlar gösterir. Yanıcı maddeler zaman vemekan itibariyle değişebilir ve kontrol edilebilir özellikte olduklarından, üzerlerindeherhangi bir kontrolün söz konusu olmadığı meteorolojik ve topoğrafik faktörlerdenayrılır. Bu önemli özellik, yanıcı maddeleri, orman yangınları için yapılanplanlamalarda ve faaliyetlerde kritik parametre yapmaktadır.Bu çalışmada Sinop Orman Bölge Müdürlüğü Boyabat Orman İşletmeMüdürlüğü'nde mevcut amenajman planlarının sayısal hale getirilerek yanıcı maddetipleri haritaları gelişme çağları ve kapalılık özellikleri dikkate alınarakoluşturulmuştur. Topoğrafik yapıyı ortaya koyan eğim ve bakı haritaları tehlikekategorilerine göre üretilmiştir. Yanıcı madde verileri ile topoğrafik veriler birliktekullanılarak işletme müdürlüğünün yangın tehlike durumu belirlenerekharitalanmıştır. Bunun yanında, yanıcı madde tipleri 20 yıl sonraki olası duruma göresimüle edilerek işletme müdürlüğünün gelecekteki yangın potansiyeli ortayakonulmuştur. Yangın tehlikesine göre işletme müdürlüğü ormanlarının %16'sıyüksek ve çok yüksek tehlike sınıfında yer almıştır.Son olarak, yangın gözetleme kulelerinin görünürlük analizleri yapılmış, mevcutkulelerden gözetleme açısından konumları uygun olmayanlar çıkartılarak yerlerineyeni kuleler önerilmiştir. Mevcut kulelere göre işletme müdürlüğünün görülebilenalanları %73 iken, yeni önerilen kulelerle birlikte görülen alanları oranı %81olmuştur. Coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak yapılan analizlerde üretilen sayısalharitalar, mevcut yangın organizasyonlarına planlama ve karar verme süreçlerindefayda sağlayacağı gibi, geleceğe yönelik alınacak tedbirlerin uygunluğu veyerindeliği açısından da altlık oluşturacaktır.

Forest fires show different fire behavior characteristics depend on fuels andenvironmental factors. Fuel characteristic is changeable and manageable as spatialand temporal in time. Therefore, fuels are different from meteorological andtopographical factors. This important feature makes fuels as critical parameter forfire management plans.In this study, it was digitized actual management plans and created fuel type mapsaccording to closure and steady state. Slope and aspect maps created due to dangercategories. Topographic data and fuel data used together for mapping withdetermining the status of fire danger. Additionally, future fire potential has beendetermined by simulating fuel materials for next 20 year status. %16 of the totalforest area is existed very high and high danger category according to fire dangerdegrees.Finally, visibility analysis of fire towers has been made and new fire towers havebeen suggested for the old fire towers which have unsuitable locations. Whilevisibility are was 73% of the total area as actual fire towers, visibility area was 81%with together new additional fire towers. Digital maps, created by analyzing andusing GIS, will contribute to present fire organization?s planning and managingprocess and future precautions.