Uludağ göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana Mattf.) fidanlarının formları üzerine ışığın etkisi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye için endemik bir tür olan ve peyzaj çalışmalarında yoğun bir şekilde kullanılan Uludağ göknarı fidanlarının formları üzerine ışığın etkisi incelenmiştir. Bu amaçla açık alan, yarı gölge alan ve gölge alandan seçilen fidanlar üzerinde ölçüm ve sayımlar yapılarak 28 adet morfolojik karakter belirlenmiş ve bu karakterler kullanılarak da 7 adet parametre hesaplanmış, böylece toplam 35 karakter bakımından fidanların formları üzerinde ışığın etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda göknar fidanlarının açık alanda 14 yaşında 190,3 cm boy ve 2,52 cm çap geliştirebilirken, yarı gölge alanda 20 yaşındaki fidanların ancak 109,8 cm boy ve 1,8 cm çap geliştirebildiği, yoğun gölge koşullarında ise 28 yaşındaki fidanların boylarının 100,9 cm ve çaplarının 1,68 cm olduğu belirlenmiştir. Açık alanda yetişen fidanların, koyu gölge alanda yetişenlere oranla yıllık boy büyümelerinin 3,7 kat, çap gelişiminin ise 2,9 kat daha fazla olduğu ayrıca, ışık şiddetinin çalışılan bütün karakterler üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Uludağ Göknarı, Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana, ışık, morfolojik karakterler, form

In this study, the effect of light on the sapling forms of Turkish fir (Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana), an endemic species for Turkey extensively used in landscaping work, was examined. For this purpose, 28 morphological characteristics and another 7 parameters were determined by measurements and calculations carried out on saplings chosen from full light, half-shadow and shadow field conditions and thus, the effect of light on sapling forms with regard to a total of 35 characteristics was examined. It was determined at the end of the study that fir saplings in full light were at the age of 14 grown up to 190.3 cm in length and 2.52 cm in diameter, saplings in half- shadow conditions at the age of 20 were grown up to 109.8 cm in length and 1.8 cm in diameter, and saplings in shadow at the age of 28 were grown up to 100.9 cm in length and 1.68 cm in diameter. It was determined that saplings in full light grew 3.7 times in length and 2.9 times in diameter faster compared to saplings in shadow and that light intensity affected all characteristics subject to this study. Keywords: Turkish fir, Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana, light, morphological characteristics, form