Gölgelemenin bazı yaprak mikromorfolojik karakterleri ve klorofil miktarı üzerine etkisi

Abstract

Bitkiler özümleme yapabilmeleri, büyüme ve gelişmeleri için ışığa gereksinim duyarlar. Işık gereksinimi bitkilere göre değişim gösterebildiği gibi, bir bitkinin ışığa olan gereksinimi de farklı zamanlarda yine farklı düzeylerde olabilmektedir. Işık başlıca enerji kaynağı olup, bitki habitatında önemli etkiye sahiptir. Bitki morfolojisini kontrol eder ve böylece farklı ışık koşullarında yetişen bitkiler farklı mimari özellikler sergilerler. Bitkinin farklı ışık koşulları altında nasıl şekillendiğinin belirlenmesi, bitkinin etkin kullanımı açısından büyük önem taşır. Bu çalışmada ülkemizde peyzaj çalışmalarında sıklıkla kullanılan Prunus armeniaca, Hibiscus syriacus, Fraxinus excelsior ve Cornus mas türlerinde, gölge koşullarının bazı yaprak mikromorfolojik karakterleri ve klorofil miktarı üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında %35, %55, %75 ve %95 gölgelik alanlar oluşturulmuş, açık alan koşulları ile birlikte 5 farklı gölge koşulunda yetiştirilen fidanlardan yaprak örnekleri alınmıştır. Alınan yaprak örneklerinde klorofilmetre ile klorofil miktarı belirlenmiş ve daha sonra yaprak örneklerinin elektron mikroskobu (SEM= Scanning Electron Microscope) yardımı ile ölçekli görüntüleri elde edilmiş, bu görüntüler üzerinde yapılan ölçümlerle, stoma Uzunluğu (µm), stoma genişliği (µm), por uzunluğu (µm), por genişliği ve stoma yoğunluğu (1 mm2 alanda) belirlenmiştir. Elde edilen verilere Varyans analizi ve Duncan testi uygulanmış ve bu karakterlerin yetişme ortamına bağlı olarak değişimi istatistiki olarak değerlendirilmiştir.Çalışma sonucunda genel itibariyle klorofil miktarının gölgeleme ile birlikte arttığı, tür bazında ise klorofil miktarının 10,830 cci (P. armeniaca) ile 24,738 cci (H. syriacus) arasında değiştiği belirlenmiştir. Ayrıca, gölgelemenin mikromorfolojik karakterlerden sadece STY üzerinde istatistiki olarak %99 güven düzeyinde anlamlı olarak etkili olduğu, tür bazında ise çalışmaya konu mikromorfolojik karakterlerin tamamının istatistiki olarak %99,9 güven düzeyinde anlamlı olarak farklılaştığı belirlenmiştir.

Plants need light to be able to assimilate, grow and develop. As the need of light may change depending on the species it may also change for a certain species depending on time. Light is the main nutrient resource and is of great importance for plant habitat. Light controls the morphology of the plants so that plants that grow in different lighting conditions have different architectural structure. Determination of the form differences that plants have under different lighting conditions has a great importance in order to use the plant effectively. The purpose of this study is to determine the effects of shading conditions on chlorophyll amounts and micromorphological characters of Prunus armeniaca, Hibiscus syriacus, Fraxinus excelsior and Cornus mas species which are widely used for landscape designs in our country. Within the scope of the study shading conditions of %35, %55, %75 and %95 shady spots were created and samples were gathered from the species that were grown in these five different shading conditions and outdoor. Chlorophyll amounts on the samples were determined via chlorophyll meter and then scaled images were obtained with the help of electron microscope (SEM = Scanning Electron Microscope) of leaf samples. The stoma length (μm), stoma width (μm), por length (μm), por width and stoma density (1 mm2 area) were determined with the measurements conducted on these scaled images. Variance analysis and Duncan test were applied to the obtained data and the change of these characters depending on the growing environment was evaluated statistically.As a result of the study, it was determined that the amount of chlorophyll increased with shading in general, while the amount of chlorophyll on the basis of the species was between 10,830 cci (P. armeniaca) and 24,738 cci (H. syriacus). In addition, it was determined that shading conditions had statistically significant effects on micromorphological characters, only on stoma density at 99% confidence level, and the rest of the studied micromorphological characters were effected at 99.9% confidence level.