Karaçam meşcerelerindeki örtü ve tepe yangınlarının toprak özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Yangın şiddeti toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerini değiştiren önemli parametrelerden birisidir. Farklı yangın şiddetlerinin toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısı üzerindeki etkilerinin bilinmesi, ağaçlandırma çalışmalarının başarısı ve ekonomisi açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, ziraat alanında çıkan ve ormanlık alana sirayet eden karaçamda orman yangınının toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerine olan etkileri incelenmiştir. Yangın şiddeti düşük ve yüksek şiddet olarak iki kısımda değerlendirilmiştir. Örnek alanlar; karaçam meşceresinin yangın görmüş örtü ve tepe yangını geçirmiş alanlar ve kontrol alanı ile ziraat alanının yanmış ve yanmamış alanlardan oluşmuştur. Yangından sonra 10 ay boyunca toplam 210 adet toprak örneği 0-5 cm ile 5-10 cm derinlik kademesinden alınmıştır. Toprak özelliklerinden pH, toprakta kireç, organik madde, fosfor, potasyum, toplam tuz analizleri, toprak tekstürü (kum, kil, toz yüzdeleri) belirlenmiştir. Ayrıca yangının toprak özellikleri üzerine etkisini görmek için t-testi yapılmıştır. Yangın geçirmiş karaçam meşceresinde örtü ve tepe yangınının toprak özellikleri üzerine yapmış olduğu kısa dönem etki tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar yangın geçirmiş karaçam meşcerelerinde yangın sonrası ağaçlandırma çalışmaları için kullanışlı olacaktır.

Fire intensity is one of the factors that affect the physical and chemical soil properties. The knowledge on the influence of fire intensity on the physical, chemical and biological properties of soil is essential for the success and economic feasibility of afforestation activities. In this study, the impacts of a wildfire occurred in an agricultural area and jumped into a black pine forest on the some physical and chemical soil properties was observed. Fire intensity was evaluated using two classes; low (surface fire) and high (crown fire) intensity. Sample plots were established within the burned area exposed to surface fire and crown fire, unburned control area, and burned and unburned agricultural areas. Following the wildfire, 210 soil samples at 0-5 cm and 5-10 cm were collected within the sample plots during 10 months period. During the analysis of soil samples, pH, CaCO3, organic matters, phosphor and total salt, soil texture (sand %, clay %, and silt %) were determined. The impacts of the wildfire on the soil properties were monitored using the student t-test. As a result, the changes in soil properties in a black pine stand exposed to crown and surface fire were found out following the wildfire. These results will be useful for the afforestation activities within the burned black pine forests.