Kastamonu ormanlarında rüzgar zararlarının maksimum entropi yöntemi ile modellenmesi

Abstract

İklimsel aşırılıklar, canlılar üzerinde alışık olmadıkları koşullar yarattıklarından dolayı bazı olumsuzluklar meydana getirmektedirler. Bunlardan biri olan rüzgârlar, şiddeti yüksek ve uzun süreli yaşandığında, ağaçlar ve orman üzerinde, münferit ya da meşcere boyutunda kapsamlı hasarlara sebep olmaktadır. Zararın derecesi ağaçların yetişmekte olduğu ortam koşullarına bağlı olarak, kökten sökülüp devrilmekten, gövdeden kırılmaya ve eğilmeye kadar değişen üç kategoride değerlendirilmektedir. Zararın şiddeti ve kapsamı, diğer meteorolojik etmenlerin de katılımı ile felaket düzeyine ulaşabilmektedir. Meşcereler olgunlaştıkça, uygulanan silvikültürel müdahaleler sonucu, bütünlüğünü çoğu zaman kaybetmekte ve ansızın beliren beklenmedik bir rüzgârın yıkıcı etkilerine yakalanabilmektedirler. Doğa olaylarına müdahale edilemeyeceğinden dolayı, rüzgâr estiğinde zarar oluşmasına sebep olan faktörlerin neler olduğunun anlaşılması, karar vericilere stratejiler geliştirebilmeleri için fayda sağlayacaktır. Zararın derecesi alınacak tedbirlerle hafifletilebilir. Bu çalışmada, Kastamonu ormanlarındaki 15 Mart 2013 tarihinde yaşanan şiddetli fırtına sonucu oluşan büyük boyutlu zararın oluşmasında etkili olan çevresel faktörlerin belirlenmesi ve rüzgâr risk haritasının oluşturulması hedeflenmiştir. Analizler sonucu, bonitet sınıfı, yağış ve meşcere tiplerinin, zararın şiddetine etki seviyesinin diğer değişkenlere kıyasla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bonitet sınıfında I durumundaki yetişme ortamındakilerin riskten daha çok etkilendiği sonucu ortaya konulmuştur. Yağışta ise fırtına zararı gerçekleşmeden birkaç gün önceki yağışların toprağı doygun hale getirerek, gevşetmesi sonucu fırtına zararı riskini yükselttiği belirlenmiştir. Meşcere tiplerinde, saf ibreli ve ibreli karışımlarının riskten en çok etkilendiği sonucu bulunmuştur. Fırtına zararı gerçekleşen alanların kategorize edilmeden tamamının risk modellemesi oluşturulmuştur.

Since climatic anomalies create conditions to which living organisms are not accustomed, unexpected results are likely to be expected. One such anomaly, excessive wind, when experienced unexpectedly, constitute serious damage in tree(s) as well as in stands. The level of the damage changes from uprooting to breakage and lean. When the other meteorological factors contribute further, the results can become catastrophic. The coniferous stands are more susceptible to strong winds. The slyvicultural practices may exacerbates the damage further because the continuity of the stand dynamics is broken as the management strategies are applied. Since there is no way of eliminating or altering the meteorological phenomena's, it will be best to understand the factors affecting the damage, so decision makers will have a upper hand in shaping the management strategies. The extend of the damage can be reduced, employing the precautions. Both coniferous and deciduous stand might face such destruction during any stage of their development cycle. In this particular study, the environmental factors affecting the outcome of fierce wing occurred on the 15 March 2013 were analyzed. The results showed, the site index, precipitation and the stand characteristics were the important factors, deteriorating the devastation. The site class I was the hardest hit according to the environmental factor evaluation. Precipitation was found significant because heavy precipitation consecutively occurred three days prior to the damage, saturated the soil weakening the bond trees had with the soil. Variations including coniferous tree species were also the ones affected heavily from the storm damage. It was concluded that it would be best not to categorize the damage types and run such models depending upon the spatial distribution of similar damages.