Beslenme eğitimi açısından ortaokul ders kitapları ve öğretim programlarının durumu ve ortaokul öğrencilerinin beslenme öz yeterlilikleri

Abstract

ÖZETYüksek Lisans TeziBESLENME EĞİTİMİ AÇISINDAN ORTAOKUL DERS KİTAPLARI VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ DURUMU VE ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BESLENME ÖZ YETERLİLİKLERİEngin ÇOLAKKastamonu ÜniversitesiFen Bilimleri Enstitüsüİlköğretim Ana Bilim DalıDanışman: Dr. Öğr. Üyesi Sefa PEKOLHayatın tüm aşamalarında kaliteli ve sağlıklı bir hayat sürebilmek için dengeli ve yeterli beslenmek temel koşul olarak düşünüldüğünden, gelişme ve büyümenin hızlandığı, kavrama ve öğrenme işlevlerinin önem kazanmış olduğu okul döneminde beslenmenin öneminin daha da arttığı söylenebilir. Çocukluk döneminde kazanılmış olan beslenme alışkanlıkları yetişkinlik dönemine yansıyacağı için, okul çağındaki çocukların beslenme durumları iyi değerlendirilmeli, çocuklara beslenme ile ilgili temel bilgiler, yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bu sebeple bu çalışmada beslenme eğitimi ile ilgili Türkiye'de ilköğretimin ikinci kademesi olan ortaokul düzeyinde ders kitaplarında kazanımların incelenmesi ve ortaokul öğrencilerinin beslenme öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından durumunun nasıl olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel ve nicel araştırma tekniğinin birlikte yürütüldüğü çalışmanın birinci kısmında Fen Bilimleri, Türkçe, Sosyal Bilgiler ve son olarak Sağlık dersi müfredatında yer alan beslenme ile ilgili kazanımların incelenmesi için 2018- 2019 Eğitim ve Öğretim yılında MEB tarafından belirlenen ve okullarda beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci sınıflarda okutulan toplam 11 kitaptaki kazanımlar incelenmiştir. İkinci kısımda ise beslenme öz yeterlilik ölçeği Ankara'nın bir ilçesinde yer alan biri köy ve biri merkez okulu olmak üzere iki okuldaki 248'i kız ve 222'si erkek toplam 470 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin ders kitaplarında beslenme eğitimine ilişkin herhangi bir kazanıma rastlanmamıştır. Yapılan anket analizi sonuçlarına göre ise beslenme öz yeterliliği düzeyi merkezde eğitim gören öğrencilerde, köy okullarında eğitim gören öğrencilerden yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte beslenme öz yeterliliği düzeyi sınıf, cinsiyet ve ailedeki kişi sayısına göre farklılaşmamaktadır. Elde edilen sonuçlar çerçevesinde ortaokul ders kitaplarına beslenme eğitimine ilişkin kazanımların ilave edilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Beslenme eğitimi, kazanımlar, beslenme öz yeterliliği

ABSTRACTMSc. ThesisTHE STATUS OF MIDDLE SCHOOL TEXTBOOKS AND CURRICULUM IN TERMS OF NUTRITION EDUCATION AND NUTRITION SELF-SUFFICIENCY OF MIDDLE SCHOOL STUDENTSEngin ÇOLAKKastamonu UniversityInstitute of Science and TechnologyPrimary SchoolSupervisor: Assit. Prof. Dr. Sefa PEKOLIt can be said that the importance of nutrition increases in the school period where development and growth is accelerated and cognitive and learning functions gain importance in order to lead a quality and healthy life in all stages of life. As the nutritional habits acquired during childhood will be reflected in adulthood, the nutritional status of school-age children should be well evaluated, the basic information about nutrition in children, adequate and balanced nutrition habits should be gained. Therefore, it aimed to determine whether the examination of achievements related with nutrition education in secondary school level textbooks of the second stage of primary education in Turkey and to evaluate the differentiation of nutrition self-efficacy of secondary school students in terms of various variables. In the first part of the study, the acquisitions of 11 books in the fifth, sixth, seventh and eighth grades of schools were determined by the Ministry of Education in the 2018-2014 academic year for Science, Turkish, Social Studies and Health courses are examined for nutritional education achievements. In the second part, nutrition self-efficacy scale was applied to 470 students, 248 girls and 222 boys in two schools, one in the village and one in the central school of Ankara.According to the findings obtained from the study, there was no achievements on nutrition education in the textbooks of the fifth, sixth, seventh and eighth grade students. According to the results of the survey analysis, the level of nutritional self-efficacy was found higher in the students studying in the center than in the ones studying in the village school. However, the level of nutritional self-efficacy does not differ according to class, gender and number of people in the family. Within the framework of the results obtained, it is recommended to add achievements related to nutrition education to secondary school textbooks.Key Words: Nutrition education, achievements, nutrition self-efficacy.