Ormanlarda kar zararını etkileyen bazı fizyografik ve edafik faktörlerin incelenmesi: Boyabat Orman İşletme Müdürlüğü örneği

Abstract

İklimsel aşırılıklar, canlılar üzerinde alışık olmadıkları koşullar yarattıklarından, olumsuzluklar meydana getirmektedirler. Bunlardan biri olan kar yağışı aşırı ve uzun süreli yaşandığında, ağaçlar ve orman üzerinde, dallarda oluşturduğu yığılmadan dolayı, münferit veya meşcere boyutunda kapsamlı hasarlara sebep olur. Zararın derecesi ağaçların maruz kaldıkları aşırı kar yüklenmesini takip edebilecek donmuş bir yağış ya da fırtına ile daha da şiddetlenebilir. Oluşan zarar, dal ya da gövde kırılması veya yarılması, gövde eğrilmesi ve topyekûn devrilme olarak kategorize edilebilir. Kar yağışlarının kış mevsiminin etkisinin daha hissedilmeye başlamadığı erken sonbahar veya etkinin azalmaya başladığı düşünülen geç ilkbaharda meydana geldiği durumlarda, ki bu çeşit yağışlar kış mevsiminde yaşananlara kıyasla daha ıslak ve ağır olmaktadırlar, ağaçlarda oluşacak hasar riski daha da artmaktadır. Yapraklı ve iğne yapraklı her türlü ağaç idare süresi boyunca herhangi bir aşamada kar zararına maruz kalabilir. Zararın derecesi alınacak tedbirlerle hafifletilebilir. Bu çalışmada, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü'nün Boyabat Orman İşletme Müdürlüğü'ne bağlı Yediçam ve Bürnük Orman İşletme Şeflikleri sınırları içerisinde yer alan ormanlarda, ülkemizin genelinde çetin geçen 2014-2015 kış mevsiminde meydana gelen aşırı kar yağışlarından dolayı oluşan zararın sebepleri incelenmiştir. Üretim planlaması ve saha uygulanmasının doğrudan sonuçları olarak sayılabilecek, hektarda ağaç sayısı, hacmi ve göğüs yüzeyi, meşcere sıklığı ve yaşına ilaveten, eğim, bonitet ve toprak derinliğinin kar zararı ile ilişkili önemli meşcere ve yetişme ortamı parametreleri olduğu tespit edilmiştir.

Since climatic anomalies create conditions to which living organisms are not accustomed, unexpected results are likely to occur. One such anomaly, heavy snowfall, when experienced unexpectedly, constitute serious damage in tree(s) as well as in stands, due to heavy snow accumulation on branches and crown(s). The degree of damage increases when freezing rain and high winds are combined with snow accumulations. The damage consists of branch and stem breakage, bending, bole splitting and uprooting. The risk of damage increases in late Spring and early Fall when snowfalls are tend to be wetter and heavier. All tree species, broadleaved or coniferous of any age and size are susceptible to snow damage. The degree of damage can be minimized if sound procedures are applied while managing forests. In the scope of this particular study, the factors affecting the damage happened in the Winter of 2014-2015 in Yediçam and Bürnük Forest Directorates compartments within Boyabat Forest Enterprise of Kastamonu Regional Directorate of Forestry was investigated. In addition to the number of trees, volume, basal area in ha, tree density and age as stand parameters, which surfaced as the results of intensive forest management practices, and slope, site class and soil depth as site parameters were found in relation to the snow damage.