Makroekonomik göstergeler ışığında ulusal ve uluslararası krizler: Karşılaştırmalı Türkiye örneği

Abstract

Ekonomik krizler, sürekli olarak ekonomide karşılaşılan bir olgu halini alması ve 1929 Dünya Ekonomik Buhranının çok büyük boyutlu olması ile birlikte iktisat literatüründe önemli bir yer edinmiştir. Çalışma kapsamına alınmış ekonomik krizler, teorik yaklaşımlar çerçevesinde ele alınmış, bu krizlerin Türkiye ekonomisine ait temel makroekonomik göstergeler üzerinde meydana getirdiği etkiler araştırılmıştır. Oluşturulan veri setleri ile yapılan analizler sonucunda krizlerin tahmin edilebilirliğine ilişkin olarak makroekonomik göstergeler ana hatlarıyla ulusal krizlerde müspet, uluslararası krizlerde menfi sonuçlar doğurmuştur. Daha somut bir ifadeyle ulusal krizlerde makro göstergeler, krizlerden önce istikrarsızlaşmaya başlayarak krizlerin öngörülebilmesine yardımcı olmuştur. Uluslararası krizler öncesinde ise makro göstergeler, krizin öngörülmesini sağlayacak şekilde istikrarsızlaşma sergilememiştir. Krizler sonrasında ise makro değişkenler, uygulanan ekonomi politikaları karşısında ulusal ve uluslararası krizlerde farklı sonuçlar doğurmuştur. Başka bir ifadeyle, ulusal krizlerde izlenen ekonomi politikaları ile kötüleşen makro değişkene anında müdahale edilebilirken, uluslararası krizlerde makro göstergelerdeki kötüleşme krizden sonra bir süre daha devam etmiş ve hatta zaman zaman daha da kötüye gitmiştir. Bu krizlerde uygulanan ekonomi politikaları ile makro göstergedeki düzelme ulusal krizlere nispetle daha yavaş olmuştur.

Economic crises have gained an important place in economics literature since they became a fact encountered consistently and the World Economic Depression in 1929 was a very large scale depression. Economic crises included in the study were discussed (handled) within the frame of theoretical approaches and the effects of these crises on the macroeconomic indicators of Turkish economy were searched. As a result of the analysis with the data sets created, macroeconomic indicators relating to the predictability of crisis have positive consequences in national crises and negative consequences in international crises. More tangibly, macroeconomic indicators in national crisis helped to foresee the crisis by beginning to destabilize before the crisis. Before the international crises, macro indicators didn't present a destabilization that helps to foresee the crises. After the crisis, macro indicators have different consequences in national and international crises in the face of economics policies applied. In other words, while macro variables worsening with the economy policies followed in economic crises can be interfered, deterioration of the macroeconomic indicators in international crises continued for a while after the crises and occasionally it has gone worse. The improvements in macro indicators as well as the economic policies implemented in these crises were slower compared to the international crises.