Tıbbi bitkilerden Trachyspermum ammi (L.) sprague ex turrill in ın vitro koşullarda çoğaltımı

Abstract

Trachyspermum ammi Apiacae familyasına ait tek yıllık tıbbi, aromatik ve baharatlı bitkidir. Tohumları ilaç olarak, koruyucu olarak, gıdalar için aroma olarak ve parfümeri uçucu yağın üretimi için kullanılmaktadır. Bu çalışmada T. ammi tohumları NaOCl ile steril edildikten sonra in vitro koşullarda MSO ortamında çimlendirilmiştir. Bir-üç haftalık fideciklerden elde edilen kotiledon yaprak, lamina, hipokotil, epikotil ve kotiledon boğum eksplantları ile steril edilmiş zigotik embriyo eksplantları in vitro koşullarda farklı sitokinin (0,25-2,50 mg/L BAP, 0,10-1,60 mg/L TDZ ve Kinetin) ile 0,10-0,25 mg/L IBA içeren MS ortamlarında sürgün rejenerasyonu amacıyla kültüre alınmıştır. Tüm eksplantlarda kallus oluşumu gözlenirken, kotiledon boğum, zigotik embriyo eksplantı ve hipokotil eksplantlarında sürgün oluşumu başarıyla sağlanmıştır. En fazla eksplant başına 19,40 adet sürgün ve zigotik embriyo ekplantında en fazla sürgün 12,96 adet sürgün 0,20 mg/L TDZ içeren ortamdan elde edilmiştir. En uzun sürgünler ise kotiledon boğum eskplantında 2,91 cm ile 0,50 mg/L BAP içeren ortamda kaydedilirken, zigotik embriyo eksplanttında 5,23 cm ile 0,20 mg/L Kinetin içerikli ortamda elde edilmiştir. Elde edilen sürgünler 0,20-1,00 mg/L IBA içeren ortamlarda köklendirilmiştir. Köklendirme ortamda çoklu sürgün oluşumuda kaydedilmiştir. Köklenmiş bitkilerin adaptasyonu sağlamak için iklim odasında ve iklim dolabında bırakılımıştır.Anahtar Kelimeler: Apiaceae, T.ammi, In vitro, Doku Kültürü, Oksin, Sitokinin,

Trachyspermum ammi is an annual medicianal, aromatic and spice plant belongs to Apiacae family. Seeds has been used for medication and production of essestial oil used for food falvoring and perfumery. Seeds of T. ammi were surface sterilised with NaOCl followed by in vitro germination on MSO. Cotyledonary leaves, lamina, hypocotyls, epicotyls and cotyledon node expalnts obtained from 1-3 weeks old germinated seedlings and sterilised zygotic embryos were cultured on MS medium supplemented with different cytokinins (0.25-2.50 mg/L BAP, 0.10-1.60 mg/L TDZ ve Kinetin) and 0.10-0.25 mg/L IBA. Kallus formation was observed on all explants alongwith successfull shoot regeneration from hypocotyls, cotyledonary nodes and zygotic embryos expalnts. Maximum number of 19.40 shoots from cotyledonary nodes and 12.96 shoots from zygotic embryos expalnts were obtained from medium containing 0.20 mg/L TDZ. Whereas, maximum longer shoots of 2.91 cm from cotyledonary nodes were recorded on MS medium supplemented with 0.50 mg/L BAP and 5.23 cm from zygotic embryos were obtained from MS medium supplemented with 0.20 mg/L kinetin. Regenerated shoots were rooted on MS medium supplemented with 0.20-1,00 mg/L IBA. Multiple shoot induction was also recorded in the rooting medium. Rooted plantlets were transferred to growthroom and growth chamber for adaptation. Key Words: Apiaceae, T.ammi, In vitro, Tissue Culture, Auxins, Cytokinin