Bazı ekmeklik buğday (Tritucum aestivum L.) çeşitlerinde kuraklık stresinin fotosentetik pigmentler ve antioksidant enzimler üzerine etkileri

Abstract

Su, çok karmaşık yaşam formlarından tutun da basit ve tek hücreli canlılara kadar tüm canlı varlıklar için vazgeçilemez ve yeri doldurulamaz bir kaynaktır. Gün geçtikçe Dünya' da yaşayan insan sayısı artmakta ve buna bağlı olarak da kişi başına tüketilen su miktarı da yükselmektedir. Su, başta küresel ısınma ve bilinçsiz tüketimolmak üzere birçok sebeplerden dolayı yok olma derecesine gelmiş durumdadır. Buğday diğer tahıl ürünlerine göre daha geniş büyüme koşullarına sahip olmakla birlikte insan beslenmesinde de içerdiği yüksek karbonhidrat ve protein gibi birçok vitamin ve minerallerden dolayı vazgeçilmez bir besin kaynağı durumundadır. Kuraklıktan diğer canlılar gibi buğday verimi ve kalitesi de büyük ölçüde etkilenmektedir. Bu durumlar göz önüne alındığında tarımsal alanda kullanılan bitkilerin kuraklık toleranslarının artırılması yönünde ciddi adımların acilen atılması gerekmektedir. Bu çalışmada 5 adet tescilli ekmeklik buğday genotipi ile kontrol olarak kuraklık toleranslı ve kuraklığa hassas buğday genotipleri kullanılmıştır. Bu 7 ekmeklik buğday genotipinin kuraklık stresi boyunca stres parametrelerindeki değişim incelenmiştir. Bu bağlamda kuraklık stresi uygulanan bitkilerde; polifenol oksidaz (PPO), peroksidaz (POD), askorbat peroksidaz (APX), katalaz (CAT), fotosentetik pigment, total protein, hidrojen peroksit, lipid peroksidasyonu (MDA) ve prolin seviyeleri belirlenmiştir. Yapılan kuraklık stresi tez çalışmasında 7 farklı buğdaygenotiplerinden kuraklığa karşı fizyolojik olarak en hassas olan genotipler Gerek ve Haymana olarak belirlenmiştir. Pastör ve Sultan genotiplerinde kuraklığa toleransın diğerlerine oranla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Dünyamızda kuraklığın gittikçe artmasıyla çeşitli buğday genotiplerin kuraklık stresine karşı farklı mekanizmalarla,farklı seviyelerde cevap verdiği görülmüştür.

As known, water is an essential and incomparable resource for all living organisms, from very complex to simple and single-celled life forms. Day after day the number of people living in the world is increasing and accordingly the water consumption per capita is also increase. Water, which is an absolutely necessary part of our lives, hascome to an extreme due to many reasons especially global warming and unconscious consumption. Wheat is an indispensable food source containing many vitamins and minerals besides high carbohydrates and proteins, which are necessary in human nutrition as well has broader growth conditions than other grain crop. Yield and quality of wheatlike all other creatures are greatly affected by water scarcity. Given these circumstances, significant steps must be taken urgently in order to increase the drought tolerance of plants used in agricultural areas. In this study, 5 registered bread wheat varieties and 1 drought tolerant and 1 drought sensitive wheat variety were used. Polyphenol oxidase (PPO), peroxidase (POD), ascorbate peroxidase (APX), catalase (CAT), photosynthetic pigment, total protein,hydrogen peroxide, lipid peroxidation and proline levels were determined for these plants exposed to drought stress. Among the 7 different wheat genotypes, the most physiologically sensitive genotypes against drought were determined as Gerek and Haymana in the study of drought stress. Pastör and Sultan genotypes were found to have higher tolerance to drought than the others. With increasing drought in our world, it has been seen that various wheat genotypes respond differently to drought stress with different mechanisms.