Bazı bitki türlerinin soğan sak nematodu (Ditylenchus dipsaci) soğan ırkına konukçuluk durumlarının belirlenmesi

Abstract

Soğan, günlük diyette sıkça tüketilir ve dünya da en çok yetiştirilen sebzeler arasındaüçüncü sırada yer alır. Türkiye'de geniş bir üretim alanına sahiptir. Soğanyetiştiriciliğinde önemli oranda verim kaybına neden olan ve soğan sak nematoduolarak adlandırılan Ditylenchus dipsaci (Kühn), karantinaya tabi olan ve soğandışında 500 bitki türünde 30'dan fazla ırk ile temsil edilen mikroskobik bir bitkiparaziti nematoddur. Bu nematod ile mücadele için konukçu spektrumunun bilinmesibüyük bir öneme sahiptir.Bu çalışmada 28 bitki çeşidinin 4 farklı araziden alınan soğan sak nematodupopulasyonuna karşı konukçuluğu denenmiştir ve nematodun bitkiler üzerine etkilerikayıt altına alınmıştır. Ülkemizde çoğunlukla yetiştiriciliği yapılan fasulye, bezelye,çavdar, pırasa, sarımsak ve tütünün mükemmel konukçu, nohut, domates, biber,hıyar, kabak, kavun, marul, havuç, pancar, patates, soğan, lale, ıspanak, karalahana,çilek buğday, mısır, patlıcan, yonca ve yulafın orta konukçu olduğu belirlenmiştir.Bu çalışma soğan sak nematodu ile mücadelede konukçu olan bitkilerle konukçuolmayan bitkilerin rotasyona sokularak verim kaybının en aza indirilmesine veüretim aşamalarında daha bilinçli ve etkin önlemlerin alınmasına yardımcı olacaktır.

Onion is consumed intensively by human and the third place among the mostlygrown plant species. It has a wide production area in Turkey. Ditylenchus dipsaci(Kühn) named as stem and bulb nematode and causes significant yield losses ononion, is a plant parasitic nematode subject to quarantine regulations and has morethan 30 races breeding on 500 plant species. Determination of host spectrum has abig impact on control applications.In this study, 28 plant species were tested to stem and bulb nematode isolated from 4different location and effect of the nematode on plant species were recorded. Theplant species mostly grown in Turkey; bean, pea, rye, leek, garlic and tobacco weregood host and chick pea, tomatoes, pepper, cucumber, zucchini, melon, lettuce,carrot, beet, potatoes, onion, spinach, Savoy cabbage, strawberry, wheat, maize, eggplant, medicago and oat was medium host to tested 4 populations of stem and bulbnematode. This study will provide useful information for control of the nematodeusing non host plants and reduce the yield loss. Therefore more effective andconscious control would be provided.