Soğan sak nematodu (Ditylenchus dipsaci)`nun rDNA ITS bölgesine dayalı moleküler karakterizasyonu

Abstract

Soğan tüm dünyada ve Türkiye'de insan beslenmesinde önemli bir yere sahip olan bir kültür bitkisidir. Soğanın önemli zararlılarından biri olan soğan sak nematodu (Ditylenchus dipsaci) karantinaya tabi olup soğan üretiminde büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu nematod ile etkin bir şekilde mücadele etmenin ilk basamağını oluşturan ırk ve tür tespiti büyük önem taşımaktadır. Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de önemli soğan yetiştirme alanlarında bulunan soğan sak nematodu izolatlarının ITS-rDNA dizilerine spesifik moleküler markörler kullanılarak tür teşhislerinin yapılmasıdır. Çalışmada 2016 ve 2017 yıllarında Adana, Aksaray, Amasya, Ankara, Eskişehir, Karaman, Konya, Tokat, Mersin ve Denizli illerinde soğan ekili alanlardan bitki ve toprak örnekleri alınmıştır. Toprak ve bitki örneklerinden izole edilen 101 adet nematod örneğinin türe spesifik 10 adet moleküler markör ile moleküler karakterizasyonu sonucunda 50 tanesinin Ditylenchus dipsaci olduğu tespit edilmiştir. Bu tez çalışmasında yapılan ülkemizde soğan yetiştirme alanlarında bulunan soğan sak nematodunun tür teşhişinin bu nematod ile yapılacak mücadele için yararlı bilgiler sağlamıştır.Anahtar Kelimeler: Ditylenchus dipsaci, ITS-rDNA, Soğan, Soğan sak nematodu.

Onion is an important culture plant for human nutrition in Turkey and the world. One of the important pests of onion is stem and bulb nematode, Ditylenchus dipsaci which is subjected to quarantine treatments and causes great loss on onion production. The first step of determination of the species and its races has great importance for effective control of the nematode.The aim of this thesis is to identify the nematodes isolated from important onion growing areas using specific molecular markers on ITS-rDNA sequences. Plant and soil specimens were collected areas in Adana, Aksaray, Amasya, Ankara, Eskişehir, Karaman, Konya, Tokat, Mersin and Denizli in 2016 and 2017. Fifty of the 101 nematode samples tested were found as Ditylenchus dipsaci from soil and plant samples using 10 species spesific markers. In this thesis study, the kind of onion sak nematode in onion growing areas in our country provided useful information for fighting with this nematode.