Farklı anlayışlarla tasarlanmış ilköğretim okullarının aydınlatma açısından değerlendirilmesi; Kastamonu Gazipaşa ve merkez ilköğretim okulları

Abstract

Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı'nca ülke genelinde okul yapımında kullanılan tip projelerin, tasarım aşamasında arazi koşulları, iklim ve çevre koşullarının göze alınmadan hazırlanması çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunlardan biri, tip projelerin uygulandığı bölgelerde doğal aydınlatmadan maksimum şekilde yararlanılmaması ve bundan dolayı enerji sarfiyatında artış ve görsel konforun yeterli olmamasıdır. Türkiye`de arazi, iklim ve çevre koşulları değerlendirilerek yapılan eğitim binaları da mevcuttur. Eğitim yapılarının en önemli mekânı olan dersliklerde çeşitli görsel aktiviteler gerçekleştirilmektedir. Dersliklerde iyi ve sağlıklı görmenin sağlanması için aydınlatma düzeyinin önemi büyüktür. Gerekli aydınlatma düzeyini sağlarken enerji tasarrufu ve görsel konfor açısından bina yönlenmesine dikkat edilmelidir. Bu araştırma kapsamı içinde Kastamonu il merkezinde bulunan biri mevcut çevreye göre kuzey-güney, diğeri tip proje olarak doğu-batı doğrultusundatasarlanmış iki okulun doğal ve yapay aydınlatmasının uluslararası standartlara uygunluğu araştırılmış ve görülen aksaklıklar değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmada bu iki ilköğretim okulunun aydınlatma açısından iki dönemde farklı katlarda ve yönlerde yer alan derslikleri için lüksmetre (Digital Instrument Lx-102 Light Meter) ile ölçümler yapılmış ve elde edilen sonuçlar uluslar arası (CIE) standartlarına göre değerlendirilmiştir.Birinci bölümde tezin amaçları ve içeriği anlatılmıştır. İkinci bölümde aydınlatma ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde eğitim binalarında aydınlatma; aydınlatma sistemleri, enerji tüketimi, görsel konforun sağlık, başarı ve verim açısından gereklilikleri ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ilköğretim binalarında derslik, koridor ve merdivenler için olması gereken aydınlatma standartları verilerek bu mekânlar ayrı ayrı incelenmiştir. Beşinci bölümde biri tip proje olarak diğeri ise çevre koşullarına göre uygulanmış örnek iki bina tanıtılarak yapılan ölçümler grafiklerle anlatılıp değerlendirilmiştir. Altıncı bölümde ise sonuçlar karşılaştırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Doğal aydınlatma, yapay aydınlatma, aydınlatma düzeyi, eğitim binaları, ilköğretim aydınlatması

In Turkey, some problems have been experienced in educational buildings which generally applied as a standard project, due to field, climate and environmental conditions. Natural lighting poorness and therefore raise in the energy consumption and unsatisfactory visual comfort are the major ones of these problems. Also there are some primary schools in Turkey which have been made assessing the field, climate and environmental conditions.A lot of visual activities are performed in the most important part of the educational buildings; classes. Lighting level takes an important role for healthy and good vision. When providing required lighting level, building orientation must be taken into account for energy saving and visual comfort.In this study, natural and artificial lighting compatibility to international standards have been analysed and troubles have been evaluated for the two schools in Kastamonu one of which has been designed in North-South direction; and the other has been designed in East-West direction as a standard project. In the study done, measurements have been made in these two schools using a luxmeter for the classes located in different floors and directions and the results have been assessed with CIE lighting standards.In the first chapter, contents and aim of this thesis have been presented. General information about lighting have been given in the second chapter. The necessity of lighting in educational schools, lighting systems, energy consumption and visual comfort in terms of health, success and efficiency have been dealt in the third chapter. The lighting standards required in primary schools have been given for classes, corridors and stairs and analysed separately in the fourth chapter. The two buildings, one of which has been applied as a type project, the other has been applied according to environmental conditions, have been presented and evaluated with depicting graphics in the fifth chapter. The results have been compared and a general review has been made in the last chapter.Key Words: Natural lighting, artificial lighting, lighting level, Educational buildings, primary school lighting.