Antik liman kenti Amasra`nın koruma sorunları ve revitalizasyonu için öneriler

Abstract

Ülkemizde koruma kaygısı olmayan bir planlama ve gelişme karşısında yok edilen, zarar gören kentsel yerleşim alanlarında ortaya çıkmış ''arkeolojik mirasın'' sürdürülebilirliği ve korunması konusundaki kaygı ve bilincin geçmişi çok eskilere dayanmamaktadır. Arkeolojik değerlerin kentsel gelişmenin önünde korkulası bir engel olduğu kanısı çok yaygındır. Bu nedenle eksik ve yanlış imar planlama kararları ile arkeolojik değerler zarar görmekte, yok edilmekte ve bu alanlar üzerinde gelecekte yapılması olası bilimsel çalışmalar engellenmektedir. Bu alanlardaki rant baskısı, köhnemiş imar yönetmelikleri, kamulaştırma bedellerinin yüksek olması ya da kültür bakanlığı bütçesindeki yetersizlikler koruma yasasındaki ''takas etme ''vb. gibi nedenler de kentsel doku içerisindeki arkeolojik mirasın korunmasını, sergilenerek yaşatılmasını güçleştirmektedir.Bu tez çalışmasında; antik dönemde Anadolu'nun kuzeyinde yer alan Paflagonya Bölgesi'nde bulunan, ulaşım olanakları ve ticari liman özellikleri ile diğer kıyı kentlerinden farklı olan Amasra kenti ele alınmıştır. Kentin antik yerleşimi ve arkeolojik kalıntıları örneğinde Anadolu'da kentsel arkeolojik mirasın sürdürülebilirliğinin önündeki engeller ve bu engellere ilişkin çözüm önerileri değerlendirilmiş, kentin örnek yaşayan bir antik kent olması bağlamında antik gezi yolu rotası hazırlanmış ve antik dönem kalıntılarının yeni kent dokusu ile bütüncül olarak ele alınıp yaşatılması fikrinden yola çıkılarak revitalizasyonu hedeflenmiştir.

The history of concern and consciousness regarding the sustainability and conservation of `archaeological heritage` within urban settlements, which are destroyed through planning and development without any conservation concerns, does not go very far in our country. The belief that archaeological values are dreadful obstacles against urban development is widespread. Therefore, archaeological values are being damaged and destroyed by deficient and erroneous building and planning decisions; and possible scientific work that could be conducted in such areas are prevented. Reasons including rent pressure, obsolete planning regulations, high costs of expropriations, or budget inadequacies of the Ministry of Culture and Tourism, the rule of `exchange` in the conservation law etc. make it difficult to conserve, exhibit and sustain archaeological heritage in urban settings.This thesis examines the town of Amasra, located in the ancient Paphlagonia region in northern Anatolia, which differs from other seaside towns with its transportation opportunities and features as a trade harbour. Taking as samples the ancient settlement and its archaeological remains, obstacles in providing the sustainability of urban archaeological sites in Anatolia are discussed, together with suggestions to overcome them. A visitor route involving the ancient remains is defined with the view that Amasra is an epitome of a living ancient town, and the revitalization of ancient remains is aimed based on the idea that they should be addressed and sustained holistically with the new urban setting.