Türkiye`deki Doğal gaz Kullanımının ARIMA Metodu ile İstatistiksel Analizi

Abstract

Bu tez çalışmasında, enerjinin tüm küresel etkisi göz önünde bulundurularak 1970-2013 yılları arasındaki doğalgaz tüketiminin Türkiye'ye etkileri hem sayısal olarak analiz edilmiş, hem de istatistiksel metotlar ile gelecekteki tüketim miktarları kısa veya uzun vadeli olmak üzere ARIMA modeli ile tahmin edilmiştir. Geleceğe yönelik tüketimin modellenmesi için uygulanan durağanlık testleri sadece çimento sektörü için durağan çıkmış ve öngörülen tahminler ile yakınlık göstermiştir. Birincil enerji arzı, ithalat, konut tüketimi, sanayi tüketimi, sektörel toplam ve diğer sektörlerdeki doğalgaz tüketim verileri durağanlık testi sonuçlarında, durağan olmadıkları ve ARIMA tahminlerinin de buna bağlı olarak kısa vadeli öngörülen tahminler ile yakınlık gösterdiği, uzun vadeli tahminlerde ise artış beklenirken, azalma gösterdiği tespit edilmiştir. Bu yüzden, çimento sektörü hariç tüm sektörlerin istatistiksel olarak, kısa vadeli tahmin edilebileceği ortaya konulmuştur.ARIMA modelleri kullanılarak 2013-2025 yılları arasındaki tahmini doğalgaz tüketim verileri incelendiğinde 2025 yılına kadar `Birincil Enerji Arzı`nın artan bir eğiliminin olduğu görülmekte iken, tüketim talebinin 48-50 (109Sm3) değerine kadar yükseleceği tespit edilmiştir.

In this study, the natural gas consumption on Turkey for the year 1970-2013 has been considered and analyzed both quantitatively and numerically by taking into account the global impact of energy. The amount of future natural gas consumption has been also estimated according to the statistical results by using either short-term or long term ARIMA modelling.While the stability tests are applied to the natural gas consumption series for determining future sectors' consumption data. Except for the cement sector, the stability of consumption data in sectors is not approved. Therefore, only the estimated data for the cement sector has showed familiarity with the anticipated long term future estimates. The data series of primary energy supply, other sectors, imports, residential consumption, industrial consumption and sector's total consumption are not stable and after stabilization, the results of ARIMA estimation show familiarity with the short-term projected estimates. As a consequence, although the long-term forecast are expected to increase, the ARIMA model has shown that decreasing in the long term consumption. Therefore, all sectors except for cement are statistically were demonstrated to be predicted by short-term. If the estimated natural gas consumption data for `Primary Energy Supply` has been examined by using ARIMA model during the year 2013-2025. It will be seen that, the trend is increasing until the year 2025 and the consumption value will be estimated as 48-50 (109Sm3).