Eş anlamlılığın bilimsel temelleri ve Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesindeki eş anlamlıların karşılaştırılması

Abstract

Bu tezin konusu eş anlamlılık kavramının bilimsel temellerinin araştırılması ve Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesindeki eş anlamlılığın karşılaştırmalı olarak incelenerek Türk dili içindeki yerinin tayin edilmesidir. Bu bağlamda konunun kapsamı göz önüne alınarak eş anlamlılığın oluşma şekilleri, eş anlamlılığın ortaya çıkış nedenleri, eş anlamlılığın kullanılış amaçları, eş anlamlı sözcüklerin sınıflandırılması, eş anlamlılık ve bağlam ilişkisi, eş anlamlılığa farklı yaklaşımlar, eş anlamlılıkla ilgili sorunlar, eş anlamlılık ve anlatım bozukluğu ilişkisi ve Azerbaycan Türkçesindeki eş anlamlı sözcüklerle Türkiye Türkçesindekilerin karşılaştırılması çalışma evreni olarak belirlenmiştir. Tez; İçindekiler, Özet, Abstract, Ön Söz, Kısaltmalar, Giriş başlıklarını takip eden 7 bölümden oluşmaktadır. 1. Bölüm ?Eş Anlamlılığın Genel Özellikleri? başlığını taşımaktadır. Bu bölümde anlam ve eş anlamlılık kavramı teorik olarak tüm yönleri ve türleriyle incelenmiştir. Ayrıca burada ?bütüncül eş anlamlılık?, ?bağlamsal eş anlamlılık? üzerinde durulmuştur. 2. Bölüm ?Eş Anlamlılık ve Bağlam? başlığını taşımaktadır. Bu bölümde sözcüklerin, sözcük öbeklerinin ve cümlelerin konuşma ya da metin içerisinde bağlam kapsamında bağlamın sözcüklerin anlamsal yapılarına etkisinin belirlenmesine çalışılmış, eş anlamlılık ve kullanış üzerinde durulmuştur. 3. Bölüm ?Eş Anlamlılıkla İlgili Yaklaşımlar? başlığını taşımaktadır. Yerli ve Yabancı dilbilimcilerin konuya bakış açıları değerlendirilmeye çalışılmıştır. 4. Bölüm ?Eş Anlamlılıkla İlgili Sorunlar? başlığını taşımaktadır. Eş anlamlılığın var olup olmadığı tartışılarak Türk dilinde eş anlamlılık dilin zenginliği mi yoksa yabancılaşması mı meselesine açıklık getirilmeye çalışılmıştır. 5. Bölüm ?Eş Anlamlılık ve Anlatım Bozukluğu? başlığını taşımaktadır. Eş anlamlı sözcüklerin birlikte kullanılmasının yol açtığı anlatım kusurlarına değinilmiştir. 6. Bölüm ?Azerbaycan Türkçesinde Eş Anlamlılığa Genel Bakış? başlığını taşımaktadır. Eş anlamlılık ve öğretiminde karşılaşılan sorunlar üzerinde durulmuştur. 7. Bölüm ?Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesindeki Eş Anlamlılığın Karşılaştırılması? başlığını taşımaktadır. Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesindeki eş anlamlı sözcüklerden örnekler seçilmiş, kökenleri belirtilmiş ve her durumda birbirlerinin yerine kullanılabilecek sözcükler olup olmadıkları, üslup faktörleri ve kültür çevresi bağlamında değerlendirilmiştir.Tez; Sonuç, Kaynaklar ve Öz Geçmiş bölümleriyle sonlanmaktadır.Anahtar kelimeler: Eş anlamlılık, Azerbaycan Türkçesi, karşılaştırma

The scientific basis of this thesis is to investigate the concept of synonymy and Turkic Azerbaijan with Turkey Turkish synonyms examining the comparative determination of the place in the Turkish language. In this context, considering the scope of the subject co-occurrence patterns of meaningfulness, co-causes of the appearance of meaningfulness, wife of meaningfulness of utilization purposes, the classification of words are synonyms, synonymy and relationship context, different approaches to the same significance, the co anlamlılıkla problems, relationship of synonymy and expression disorder Azerbaijan, Turkey and the Turkic words synonymous with the universe is determined as Türkçesindekilerin comparison study. Thesis; Table of Contents, Abstract, Abstract, Foreword, Abbreviations, Introduction consists of 7 parts that follow the titles. 1. Chapter `General Properties of Co-Significance` is the title. In this section, the theoretical concept of meaning and synonymy of all aspects and types were examined. Furthermore, `a holistic synonymy`, `contextual synonymy` are emphasized. 2. Section `Co-Significance and Context` is the title. In this section, words, words, phrases and sentences of speech or semantic structures of words in the text, the effect of context in determining the scope of the context studied, and using the same significance are emphasized. 3. Section `Co-Anlamlılıkla Related Approaches` is the title. Perspectives on the issue of domestic and foreign linguists tried to be evaluated. 4. Section `Co-Anlamlılıkla Related Issues` is the title. Whether there is co-significance of the language is discussed and the richness of Turkish language synonymy to be brought or tried to clarify the issue of whether the alienation. 5. Section `Co-Significance and Expression Disorder` is the title. Expression defects caused by the use of words with synonyms, is mentioned. 6. Section `Overview of Azerbaijan Turkish Co-significance` is the title. Synonymy and teaching focused on the problems encountered. 7. Section `Comparison of Turkey Turkish, Azerbaijani Turkic Real Significance` is the title. Turkey Turkish and Azerbaijani Turkic selected examples of synonymous words, the origins of words that can be used interchangeably and in any case is not specified, style, and cultural factors were evaluated in the context of its surroundings.Thesis; Conclusion, References and Resume sections concludes.Key words: Synonymy, Azerbaijani Turkish, comparison