Birleşik üretim ortamında maliyet-hacim-kâr analizleri: Ardahan ilinde bir uygulama

Abstract

ÖZETİşletmelerin üretmiş oldukları ürün miktarı ile üretim maliyeti ve satış fiyatı, başlıca kârı belirleyen unsurlardır. Bu üç unsur arasındaki ilişki Maliyet-Hacim-Kâr analizinin konusunu oluşturmaktadır. Günümüzde birçok işletmede Maliyet-Hacim-Kâr analizlerinin yeterince uygulanmadığı bilinmektedir. Maliyet-Hacim-Kâr Analizleri toplam gelirlerin, toplam maliyetlerin ve toplam katkı paylarının üretim miktarı değiştikçe bu değişmelerin satış fiyatını ve beklenen kârı ne ölçüde etkileyeceği ile üretilen ürünlerin birim maliyetlerinin değerlerini bulmaya çalışır. Bunun yanında işletmeler uzun dönemli planlar yapmak ve stratejiler belirleyebilmek için ürün maliyetleri ve fiyatlar konusunda bilgiye ihtiyaç duyarlar ve bu bilgileri sağlamanın yolu da Maliyet-Hacim-Kâr analizlerini uygulamadan geçmektedir.Çalışmanın birinci bölümünde, birleşik üretim ve birleşik üretim maliyetlerine ilişkin temel kavramlar ele alınmaktadır. İkinci bölümde, maliyet kavramı ve maliyetlerin sınıflandırılması, hacim kavramı, kâr kavramı, Maliyet-Hacim-Kâr kavramlarının birlikte değerlendirilmesi ve birleşik üretim yapan işletmelerde bu analizin uygulanması konuları işlenmektedir.Uygulama kısmında, Ardahan ilinde üretim yapan Kalecik Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin işletmesi ele alınmış, 2010 yılı itibariyle işletmenin üretmiş olduğu ürünler için ürün bazında yapılan Maliyet-Hacim-Kâr analizleri sonucunda bulunan birim maliyetler ile işletme yöneticilerince beyan edilen tahmini birim maliyetler karşılaştırılarak, ürünlerin asıl maliyetlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. İşletmenin üretmiş olduğu ürünlere ilişkin tahmini maliyetler ile ürün bazında yapılan M-H-K analizleri sonucunda bulunan birim maliyetler karşılaştırılmıştır. İşletmenin ürün bazından tahmini birim maliyetlerinin, M-H-K analizleri sonucunda bulunan birim maliyetlerden daha düşük olduğu saptanmış ve işletmenin ürün bazında gerçek üretim maliyetlerine ulaşılmıştır. Ayrıca bu çalışma Ardahan ilinde ilk kez uygulanması bakımından önem taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Birleşik Üretim, Maliyet-Hacim-Kâr Analizi, Maliyet Hesaplama, Ardahan.

ABSTRACTThe quantity of the product that the business firms produced the production cost and the sale price are the main determinative elements of the profit. The relation among these three elements forms the Cost-Volume-Profit analysis. At the present time, we all know that, the Cost-Volume-Profit analyses are not applied sufficiently at many business firms. While total income, total cost and total contribution margin changes, the Cost-Volume-Profit analysis tries to find the cost per unit value of the products and how these changes affects the sale price and expected profit. Besides, the business firms need information to make long-termed plans and determine strategies on product cost and prices and for providing this information, they need to apply the cost volume-profit analysis.At the first part of this study, basic concepts are handled related to combined production and combined production cost. At the second part, concepts that are cost, cost classification, volume, profit, Cost-Volume-Profit have been analyzed and Cost-Volume-Profit Analysis in firms having united production systems have been worked.At the application part; Kalecik Village Agricultural Development Cooperatives business firm which makes production in Ardahan, has been handled and aimed to find the actual unit cost of the products that the firm produced in 2010. To find the actual unit cost of products we have used Cost-Volume-Profit Analysis. Then we have compared the results with the declarations of firm managers about costs. In the end we realized that unit product costs that are predicted by managers are lower than the actual costs that we find by Cost-Volume-Profit Analysis. This study is also important in the way that for the first time Cost-Volume-Profit Analysis was applied in Ardahan by this study.Keywords: The Combined Production, Cost-Volume-Profit Analysis, Cost Accounting, Ardahan.