Türkiye ekonomisinde dış ticaretin iktisadi büyüme üzerindeki etkisi: 1998-2011 dönemi sektörel analiz

Abstract

İktisadi büyümenin temel kaynaklarından birisi dış ticarettir. Birçok ülke ihracata dayalı bir büyüme stratejisini benimseyerek reel büyüme oranlarını arttırmayı hedeflemektedir. Bu stratejinin başarı şansı her şeyden önce uluslararası piyasalarda rekabet gücü yüksek sektör ve ürünlere bağlıdır. Teknolojide meydana gelen gelişmeler ihracatçı sektörleri daha sıkı rekabetle karşı karşıya bırakmakta ve bu rekabette önde olan ülkeler dış ticaret bağlamında kazançlı çıkmaktadır. Dış ticaret sadece iktisadi büyüme üzerinde değil aynı zamanda cari açık bağlamında finansal istikrar açısından da oldukça önem arz eder. Cari açığı her geçen gün artan ve bu açığın finansmanında problemlerle karşılaşan ülkeler kısa süre içerisinde finansal açıdan istikrarsızlığa doğru sürüklenmekte ve dış ticaretten elde ettikleri kazançlar giderek azalabilmektedir.Türkiye ekonomisinde 1980 sonrası dışa açık ihracata dayalı büyüme stratejisi kabul edilmiş ve çeşitli kurumsal düzenlemeler yapılmıştır. Bu amaçla ihracat yapan sektörler teşvik edilerek uluslararası piyasalarda rekabet edebilecek bir ekonomik yapı oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde, ihracatın iktisadi büyüme üzerindeki etkisi sektörel bazda analiz edilmiştir. Çalışmada 1998-2011 dönemi, ISIC R3 ve BEC sınıflamasına ait dış ticarette en fazla ağırlığı olan beş kalemden oluşan veriler kullanılmıştır ki verilerin bu şekilde seçilmesi bu çalışmayı dış ticaret ? iktisadi büyüme ilişkisini analiz eden diğer çalışmaların çoğundan ayırmaktadır.Analizin ampirik uygulamasında Johansen Eşbütünleşme ve Granger nedensellik testleri uygulanmıştır. ISIC R3 verileri, uzun dönem Johansen Eşbütünleşme analizine göre uzun dönemde etkili olmadığı için kısa dönem analizine bakılmamıştır. BEC sınıflanması içerisinde seçilen ilk beş kalemden sadece iki kaleme ait verilerin uzun dönemde iktisadi büyüme üzerinde pozitif, istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak bu iki kalemin iktisadi büyüme üzerinde Granger bir nedenselliğe sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kavramalar: Net İhracat, Büyüme, Sektörel Analiz, Johansen Eşbütünleşme, Granger Nedensellik, Türkiye.

Foreign trade is among the main sources of the economic growth. Many countries around the World aim to improve the ratio of real growth by adopting the export-led growth strategy. The chance of this strategy depends, first of all, on the high competitive products and sectors in the international markets. Developments in technology increase competition in export sectors, and countries that have high technology get the better of foreign trade. The importance of foreign trade is related not only to economic growth but also to financial stability. Countries in which there is an increasing current account deficit and a problem of financing of deficit are dragged to economic instability in short time. In addition, these countries may gradually loss the gains obtained from foreign trade.Key Words: Net Export, Growth, Sectoral Analysis, Johansen Cointegration, Granger Causality, Turkey