Folklorcu kimliğiyle Mehmet Tevfik Çaylak eserleri üzerine bir araştırma

Abstract

Başlı başına bir disiplin halini almış olan folklor önce sözlü kültürde hayat bulmuş sonrasında her disiplinin geçirdiği aşamalar gibi diğer başka disiplinlerden etkilenmiş bazen de ilgili olduğu alanı etkilemiştir. Folklora amatör de olsa ilk hizmet edenlerden birisi Tanzimat Dönemi gazetecilerinden olan ?Çaylak? lakaplı Mehmet Tevfik?tir. Düzenli bir eğitim ve öğretimden geçmediği halde fıkra ve sosyal hayat üzerine yapılan folklorik çalışmalar, derlemeler, tarih ve edebiyat üzerine ortaya koyduğu eserler, mecmua ve gazetelerde yazmış olduğu yazılar, Mehmet Tevfik üzerine bir tezi zaruri kılmıştır.Türkiye?de folklorun başlangıcıyla ilgili çalışmalar II. Tanzimat dönemine denk gelmektedir. Bu dönemde İbrahim Şinasi?nin Osmanlı atasözleri olarak bilinen ?Durûb-ı Emsâl-i Osmâniyye' adlı eseri, Ziya Gökalp ve M. Fuat Köprülü?nün makaleleri, akla ilk gelen kaynaklardandır. Ancak Tanzimat kuşağından olup folklor adına çalışmalar yaptığı halde ismi anılmayan folklorculardan biri de Mehmet Tevfik?tir. Bu tezin amacı, bahsi geçen bu kişiliği biraz daha gün yüzüne çıkarabilmek, yaptıklarıyla yeri ve önemi gözden kaçırılmış bir emektarın, emeklerini ortaya koymaktır.ANAHTAR KELİMELER: Folklor, Çaylak, gelenek, kimlik, mizah.

Folklore, that came out to become a discipline in itself, found life in oral cultures first. Afterwards, it was transformed into a discipline which affects and is affected by other disciplines and related fields. One of those who first served folklore during the Tanzimat Period is amateur journalist Mehmet Tevfik, nicknamed `the Rookie`. Folkloric studies and compilations he performed on anecdotes and social life, his works on history and literature and articles he wrote in journals and newspapers, made this thesis on Mehmet Tevfik obligatory.First folkloric studies in Turkiye goes back to the Tanzimat Reform Era. The work of İbrahim Şinasi, Durûb-ı Emsâl-i Osmâniyye and the articles of Ziya Gökalp and M. Fuat Köprülü, which is also known as -the Ottoman proverbs?, are of the first resources that come into mind. However, there are those from the Tanzimat generation, like Mehmet Tevfik, who performed folkloric studies yet are not known enough. The aim of this study is to unearth this valuable character and his works and efforts.KEY WORDS: Folklore, Çaylak, tradition, identity, humor.