Döviz kuru-dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Küreselleşen dünyada dış ticareti etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Döviz kurları dış ticaret üzerindeki etkileriyle diğer etkenlere göre ön plana çıkan bir değişkendir. Serbest dış ticaret politikalarının uygulandığı ülkelerde reel döviz kurları, ülkelerin dış ticaret politikası araçları içinde önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda sermaye ve fiyat hareketleri önem kazanmış ve bu durum ülkelerin dünyayı tek pazar olarak görmelerine sebep olmuştur. Birçok uygulamalı çalışmada döviz kurundaki değişmelerin, ithalat ve ihracat üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu çalışmalarda birbirini destekleyen bulgular bulunmasa da konuyu açıklayıcı ve konuya katkı sağlayıcı sonuçlara ulaşılmıştır.Çalışmamızda ihracat ve ithalat değişkenlerinin her birinin döviz kuru ve gelir ile olan ilişkileri ekonometrik zaman serileri metodolojisi bağlamında incelenmiştir. Türkiye'nin Almanya ve Fransa ile gerçekleştirdiği ihracatı ve bu ülkelerden ithalatı için ayrı ayrı VAR analizi uygulanmıştır. Ayrıca her bir ülke örneğinde ihracat ve ithalat ile döviz kuru ve gelir arasındaki ilişkiler Granger nedensellik analizi ve etki tepki testleri çerçevesinde incelenmiştir. 1980- 2012 dönemine ait yıllık verilerin kullanıldığı bu çalışmada Fransa'ya yapılan ihracat, döviz kuru ve gelir arasında uzun zamanda eşbütünleşme ilişkisi bulunmasına karşın; Fransa'dan yapılan ithalat, döviz kuru ve gelir arasında ise ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Almanya ile yapılan ihracat ve ithalat ile döviz kuru ve gelir arasında uzun dönemli ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak Türkiye'nin Almanya'dan yaptığı ithalatı, Türkiye'nin geliri kısa dönemde önemli ölçüde etkilemektedir.ANAHTAR KELİMELER: Döviz Kuru, Dış Ticaret, Vektör Otoregresyon Analizi (VAR). Türkiye, Almanya, Fransa

There are a lot of factors affecting foreign trade in the globalising world. Exchange rates are the variables much more outstanding than the other factors with the impact on the foreign trade. The real exchange rates have an important role in the foreign trade policy tools in the countries where the liberal foreign trade policies have been applied. In the last few years, with the effect of globalism capital and price must on gained importance and this situation caused the countries to see the world on the only market. The impacts of the variations in the exchange rate on import and export have been studied in many workshops. Although any findings supporting each other have not been found out in these workshops, explanatory and contributing results have been obtained. In our study, we have analyzed the relationships of each import and export variable with the exchange rate and income within the context ofeconometric time seriesmethodology. Turkey's exports, with Germany and France and imports from this countries for its VAR analysis was applied separately. In addition, exports and imports in each country, for example, the relationship between the exchange rate and income Granger causality test and impulse response analysis has been investigated in the framework. In this study in which the annual data belonging to the period between 1980 and 2012 have been used exports to France, exchange rate and income in the long run relationship between although there; Imports from France, the relationship between exchange rate and income to the conclusion that has been reached. Germany exports and imports made with the long term relationship between the exchange rate and income has been found. However, Turkey's imports from Germany to Turkey's revenues are significantly affect short-term.KEY WORDS: Exchange rate, Foreign trade, Vector Autoregression Analysis (VAR), Turkey, Germany, France