Yükseköğretim kurumlarında insan sermayesinin ölçümü ve muhasebeleştirilmesi: Kafkas Üniversitesi üzerine bir uygulama

Abstract

Bilgi toplumu oluşumunun lokomotifi konumunda olan yükseköğretim kurumları, insan sermayesinin sahip olması gereken mesleki becerileri ve bilgileri sunarak makro anlamda ülkelerin sosyo-ekonomik kalkınmasında, mikro anlamda ise işletmelere rekabet üstünlüğü sağlaması bakımından önemli kurumlardır. Söz konusu bu kurumların yetiştirmiş olduğu nitelikli insan sermayesiyle birlikte ülkelerin kalkınmışlık seviyesi ve işletmelerin rekabet gücü insan sermayesiyle ölçülür hale gelmiştir. Bu noktadan yola çıkarak çalışmanın teori kısmında özellikle insan sermayesi ölçümüne yönelik maliyet tabanlı ve değer tabanlı ölçüm modelleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın uygulama kısmında ise değer tabanlı ölçüm yöntemlerinden Lev ve Schwartz modeli kullanılarak insan sermayesinin değer tespiti yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre Kafkas üniversitesinin toplam insan sermayesi içerisinde sayısal bakımdan en büyük grubu yardımcı doçentlerin oluşturduğu, bunu sırasıyla araştırma görevlileri, öğretim görevlileri, doçentler, profesörler ve uzmanların izlediği bulunmuştur. Ayrıca Lev ve Schwartz modeliyle tespit edilen insan sermayesi değeriyle Kafkas üniversitesinde çalışan akademik personellerin 2016 akademik teşvik puanları ve tutarları arasındaki ilişkinin incelenmesi bakımından korelasyon analizi yapılmış ve analiz sonucunda, insan sermayesinin değeri ile akademik teşvik puanı ve tutarı arasında bir ilişki bulunamamıştır.

Higher education institutions as driving force for the formation of information society, are significant actors on account of providing professional abilities and knowledges to human capital for assuring socio-economic development of countries in macro level and competitive edge for business enterprises in micro level. Along with the qualitative human capital cultivated by such institutions, the level of development of countries and the competition power of business enterprises have started to be measured with human capital. Based on this point, the cost-based and value-based measurement models of human capital measurement have been emphasized in the theoretical part of this study. In the application part of this study, a valuation of human capital has been presented by using the Lev and Schwartz model of value based measurement models. According to the outputs of this study, the largest share of the total human capital in Kafkas University in quantitive terms is assistant professors and assistant professors are followed respectively by research assistants, lecturers, associate professors, professors, instructors and experts. Furthermore, an analysis of correlation for the relationship between academic promotion scores and amounts of academical personals of Kafkas University in 2016 and the human capital identified wity Lev and Schwartz model and in the result of analysis no corerlation founded between the value of human capital, and scores and amounts of academic promotion.