Deneysel kronik florozis oluşturulmuş tuj koyunlarında serum Ca, Mg, Zn, Fe ve Cu değerlerinin araştırılması

Abstract

63 5. ÖZET Bu çalışmada, deneysel kronik florozis oluşturulmuş Tuj ırkı koyunlarda serum kalsiyum, magnezyum, çinko, demir ve bakır değerlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini, ortalama 1 yaşlı ve canlı ağırlığı ortalama 31+2 olan 20 adet sağlıklı Tuj ırkı koyun oluşturdu. Koyunlar rasgele kontrol ve deneme grubuna ayrıldı. Çalışmaya başlamadan önce Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Araştırma ve Uygulama çiftliğinde kontrol ve deneme grupları yaklaşık bir ay boyunca aynı ortamda tutularak ortak çevresel koşullara adapte olmaları sağlandı. Deneme grubundaki koyunlar için 4 ppm NaF ihtiva eden içme suları günlük olarak hazırlandı ve diledikleri kadar içmelerine izin verildi. Çalışma süresince hayvanlar, kuru ot ile ad libitum beslendi. Kronik florozisin oluşum sürecinin saptanması amacıyla günlük olarak idrar flor konsantrasyonu ve idrar pH'sı ölçüldü. Bu çalışmada yaklaşık 260 gün boyunca sürdürülen içme suyuna flor katımı uygulaması, idrar flor konsantrasyonları yaklaşık 16 ppm'lik bir düzeye ulaştıktan sonra sonland ınldı. Kontrol grubu koyunların serum Ca, Mg, Zn, Fe ve Cu düzeylerinin uygulamaya başlamadan önceki ortalama değerleri sırasıyla; 9.36 mg/dl, 1.80 mg/dl, 41.03 jag/dl, 190.51 (j,g/dl, 87.35 ng/dl ve deneme sonucunda ise sırasıyla; 9.37 mg/dl, 1.80 mg/dl, 41.09 ng/dl, 189.9 ng/dl, 87.46 ng/dl olarak hesaplanmıştır. Deneme grubu koyunların serum Ca, Mg, Zn, Fe ve Cu düzeylerinin uygulamaya başlamadan önceki ortalama değerleri sırasıyla; 10.04 mg/dl, 1.92 mg/dl, 40.69 p.g/dl, 191.54 ag/dl, 85.52 p.g/dl ve deneme sonucunda ise sırasıyla; 10.94 mg/dl, 2.30 mg/dl, 37.84 ig/dl, 218.29 jıg/dl, 51.83 jag/dl olarak hesaplanmıştır.64 Florun serum Ca, Mg ve Fe düzeylerini arttırdığı (p=0.01, p<0.05, p<0.05), serum Zn ve Cu düzeylerini ise azalttığı tespit edilmiştir (p<0.001 ).

65 6. SUMMARY The aim of this study was to search the serum calcium, magnesium, zinc, iron and copper values in the Tuj ewes formed chronic fluorosis experimentally. The animals of the study composed of 20 healthy Tuj ewes, an avarage of 1 year old and having 31 ±2 live weight. The ewes were divided into experimental and control groups, randomly. Before starting the study both groups were kept in the same medium at the Research and Practice Farm of the Faculty of Veterinary Medicine, Kafkas University, for one month in order to adapt them to the same environmental conditions. Drinking water, containing 4 ppm NaF was prepared daily for the experimental group ewes and they were allowed to drink as much as they desired. During the study the ewes were fed with dry grass ad libitum. In order to determine the formation process of chronic fluorosis, the urine fluorine concentration and pH were measured daily. The process of fluorine addition to drinking water which continued for about 260 days was terminated after the urine fluorine. concentrations reached the level of about 16 ppm. The avarage serum Ca, Mg, Zn, Fe and Cu level values in the control group ewes were calculated as 9.36 mg/dl, 1.80 mg/dl, 41.03 p.g/dl, 190.51 ng/dl, 87.35 p.g/dl before the administration, respectively and after the administration they were 9.37 mg/dl, 1.80 mg/dl, 41.09 jag/dl, 189.9 ng/dl, 87.46 (j.g/dl, respectively. The avarage serum Ca, Mg, Zn, Fe and Cu level values in the experimental group ewes were calculated as 10.04 mg/dl, 1.92 mg/dl, 40.69 ug/dl, 191.54 j,g/dl, 85.52 ag/dl before the administration, respectively and after the administration they were 10.94 mg/dl, 2.30 mg/dl, 37.84 (ag/dl, 218.29 jig/dl, 51.83 p.g/dl, respectively.66 It was determined that fluorine raised the levels of Ca, Mg and Fe (p=0.01, p<0.05, p<0.05) and decreased the levels of Zn and Cu (p<0.001).