Hayvan yetiştiricilerinin brusella hastalığı hakkındaki bilgi düzeylerinin araştırılması

Abstract

Bruselloz, dünyanın birçok ülkesinde görülen, işgücü kaybına ve ülke ekonomisinde büyük kayıplara yol açan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Zoonotik bir enfeksiyon hastalığı olan bruselloz; koyun, sığır yetiştirilen pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yaygın olarak görülmektedir.Bu araştırma, hayvan yetiştiricilerinin brusella hastalığı hakkındaki bilgi düzeylerini ölçmek amacıyla yapılan kesitsel tipte epidemiyolojik bir araştırmadır. Çalışma Mart 2009- Temmuz 2009 tarihleri arasında Kars ili merkezine bağlı 5 köyde ve Kars ilinin Kağızman ve Digor ilçelerinin üçer köyünde rastgele örnekleme yöntemiyle yapılmıştır. Araştırma yüz yüze anket uygulama yöntemiyle yapılmış, veriler yüzdelik ve Ki kare testleri ile değerlendirilmiştir.Eğitim düzeyi ile hastalığı bilme durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Hayvan yetiştiricilerinin eğitim düzeyleri arttıkça hastalığı bilme, bulaşma yollarını bilme oranlarının arttığı, abort yavruları toprağa gömerek imha etme seviyeleri yükselmiştir.Yaş durumları ile hastalığı bilme düzeyleri karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Fakat genel olarak bakıldığında; 15-30 yaş grubunun atık yapan yavruları toprağa gömerek imha ettikleri (%31,3), 51 ve üzeri yaş grubun hastalığın insanlara nasıl bulaştığını bilmedikleri (%39,6), 15-30 yaş grubunun hastalıktan korunmada aşının etkili olduğunu (%65,2) söyledikleri saptanmıştır.İşletme büyüklüğü ile hastalığı bilme durumları karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Genel olarak bakıldığında 51 ve üstü hayvanı olan grubun brusella hastalığının insanlara bulaştığını bilme oranı en yüksek olan grup olmuştur (%92,9).Cinsiyet durumları ile hastalığı bilme düzeyleri karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Kadınların hastalık hakkında genel bilgileri daha yüksek olarak saptanmıştır.Hayvan yetiştiricilerinin tamamına bakıldığında; brusella hastalığını bilme durumları %86; brusella hastalığının insanlara bulaştığını bilme oranları %77, hayvanları korumada % 60,8'i aşının etkili olduğunu, % 45,7'si aşı yaptırdığını, damızlık hayvan alırken hayvanın geldiği yerde salgın hastalık varmı diye araştıranlar % 22,9'unu, atık olduğu zaman herhangi bir yere haber vermeyenler %78,28'ini, hayvan yetiştiricileri yapmış oldukları peynirlerin %41,15'ini taze olarak tükettiğini, doğum sonrası çıkan zar ve sıvıları % 72,2'si dışarı atarak imha ettiğini ve genelde ahırlarını dezenfekte etmedikleri saptanmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre brusellozisle mücadelede hayvan yetiştiricilerinin eğitimin önemli olduğunu, aşılama, enfekte hayvanların eliminasyonu gibi yöntemler uygulanırken, yetiştiricilerin eğitiminin de göz ardı edilmemesi ve mücadeleye gönüllü katılmalarının önemli olduğu sonucuna varıldı.HAYVAN YETİŞTİRİCİLERİNİN BRUSELLA HASTALIĞI HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN ARAŞTIRILMASIBruselloz, dünyanın birçok ülkesinde görülen, işgücü kaybına ve ülke ekonomisinde büyük kayıplara yol açan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Zoonotik bir enfeksiyon hastalığı olan bruselloz; koyun, sığır yetiştirilen pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yaygın olarak görülmektedir.Bu araştırma, hayvan yetiştiricilerinin brusella hastalığı hakkındaki bilgi düzeylerini ölçmek amacıyla yapılan kesitsel tipte epidemiyolojik bir araştırmadır. Çalışma Mart 2009- Temmuz 2009 tarihleri arasında Kars ili merkezine bağlı 5 köyde ve Kars ilinin Kağızman ve Digor ilçelerinin üçer köyünde rastgele örnekleme yöntemiyle yapılmıştır. Araştırma yüz yüze anket uygulama yöntemiyle yapılmış, veriler yüzdelik ve Ki kare testleri ile değerlendirilmiştir.Eğitim düzeyi ile hastalığı bilme durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Hayvan yetiştiricilerinin eğitim düzeyleri arttıkça hastalığı bilme, bulaşma yollarını bilme oranlarının arttığı, abort yavruları toprağa gömerek imha etme seviyeleri yükselmiştir.Yaş durumları ile hastalığı bilme düzeyleri karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Fakat genel olarak bakıldığında; 15-30 yaş grubunun atık yapan yavruları toprağa gömerek imha ettikleri (%31,3), 51 ve üzeri yaş grubun hastalığın insanlara nasıl bulaştığını bilmedikleri (%39,6), 15-30 yaş grubunun hastalıktan korunmada aşının etkili olduğunu (%65,2) söyledikleri saptanmıştır.İşletme büyüklüğü ile hastalığı bilme durumları karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Genel olarak bakıldığında 51 ve üstü hayvanı olan grubun brusella hastalığının insanlara bulaştığını bilme oranı en yüksek olan grup olmuştur (%92,9).Cinsiyet durumları ile hastalığı bilme düzeyleri karşılaştırıldığında arada istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Kadınların hastalık hakkında genel bilgileri daha yüksek olarak saptanmıştır.Hayvan yetiştiricilerinin tamamına bakıldığında; brusella hastalığını bilme durumları %86; brusella hastalığının insanlara bulaştığını bilme oranları %77, hayvanları korumada % 60,8'i aşının etkili olduğunu, % 45,7'si aşı yaptırdığını, damızlık hayvan alırken hayvanın geldiği yerde salgın hastalık varmı diye araştıranlar % 22,9'unu, atık olduğu zaman herhangi bir yere haber vermeyenler %78,28'ini, hayvan yetiştiricileri yapmış oldukları peynirlerin %41,15'ini taze olarak tükettiğini, doğum sonrası çıkan zar ve sıvıları % 72,2'si dışarı atarak imha ettiğini ve genelde ahırlarını dezenfekte etmedikleri saptanmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre brusellozisle mücadelede hayvan yetiştiricilerinin eğitimin önemli olduğunu, aşılama, enfekte hayvanların eliminasyonu gibi yöntemler uygulanırken, yetiştiricilerin eğitiminin de göz ardı edilmemesi ve mücadeleye gönüllü katılmalarının önemli olduğu sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Brusella Hastalığı, Hayvan Yetiştiricileri, Bilgi, İstatistik

Brucellosis is an important public health problem causing ekonomical problems in the country and observed in many countries of te world. This zoonotic infection is observed widespread in the country as the others with the husbandry of cattle and sheep.This study aimed to determine the information levels of farmers about brucellosis and this was designed as cross-sectional epidemiological study. The sampling was randomly performed during the period of March 2009-July 2009 in five villages of Central Kars and each of three villages from Kağızman and Digor districs of Kars. The study was performed as face to face survey method and the data were assessed by means of percentage and Chi-Square tests.There is a statistically difference between the knowledge about disease and the educational level. With the increase of educational level, the knowledge about disease was also increased in terms of the way of contagiosity and extermination of aborted featuses by embedding under the soil.When the age and the knowledge about disease was compared, no statistically difference was determined. However, it was recored that 15-30 age group exterminates the aborted featuses by embedding under the soil (31,3%), over 51 age group does not know the ways of contagiosity to humans (39,6%) and 15-30 age group knows the protectivity of vaccine (65,2%).When the animal population and the knowledge about disease was compared, no statistically difference was determined. Overall, the farmers owing animals 51 and more has the highest rate about the contagiosity of disease to humans (92,9%).There is a statistically difference between the knowledge about disease and the gender. It was found that women has more information than that of men about disease.At the overall look of farmers, the knowledge about disease is 86%, the awareness of contagiosity to humans is 77%, the effectiveness of vaccine for protection in animals are 60,8%, the performing the vaccine is 45,7%, the investigation about the origine of the used for breeding animals from the areas with endemic brucellosis is 22,9%, no informing for the aborted featuses is 72,82%, consumption of fresh cheese from farmers is 41,15%, extermination of membranes and liquids of aborted featuses by throwing away is 72,2% and no disinfection of the barns in general.Based on the results of present study, the education of the farmers is important and the education should not be avoided during the vaccination and elimination of infected animals. The volinteering should also be involved in these activities for the prevention of disease.Key Words: Brucellosis, Farmers, İnformation, Statistic