Ardahan ili Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği`ne bağlı işletmelerdeki sığırların bazı döl verimi özellikleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Ardahan İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine bağlı işletmelerde 2004?2008 yılları arası tutulan kayıtlarda bazı döl verimi özelliklerine ırk ve ilçenin etkisinin tespit edilmesidir. Çalışmada (ön soy kütüğü ve soy kütüğü); Göle'de 638, Posof'ta 148, Hanak ve Damal'da 105, Çıldır'da 87 ve Merkez ilçede 566 adet olmak üzere toplam da 1544 adet işletmeye ait 17158 ineğin kaydı incelenmiştir.Ardahan ili genelinde tespit edilen Yerli ırk ve bunların melezleri; DAK ve melezi, Yerli Kara ve melezi, Zavot ve melezi olarak belirlenmiştir. Yerli ırk ve melezleri ile ilçelerin ortalama gebelik başına tohumlama sayısı, servis periyodu ve buzağılama aralığı sırasıyla 1.25±0.02, 138.83±9.76 gün ve 406.62±8.94 gün olarak tespit edilmiştir. Yerli ırk ve melezleri ile ilçelerin sırasıyla gebelik başına tohumlama sayısına ve servis periyoduna olan etkisi oldukça önemli (P<0.001), buzağılama aralığına yerli ırk ve melezlerinin etkisi çok önemli (P<0.01), ilçenin etkisi ise oldukça önemli tespit edilmiştir (P<0.001).Kültür ırkı ve melezleri olarak Ardahan ili genelinde belirlenen ırklar; Simental ve melezi, Holştayn ve melezi, Esmer ırk ve melezidir. Kültür ırkı ve melezi için ortalama gebelik başına tohumlama sayısı, servis periyodu ve buzağılama aralığı sırasıyla 1.23±0.04, 113±10.95 gün ve 386.77±12.32 gün olarak tespit edilmiştir.Sonuç olarak Ardahan ili için elde edilen verim değerleri, Türkiye şartlarında makul olarak kabul edilebilecek değerler arasında bulunmamaktadır. Bunun nedenin ise Ardahan ilinin iklim şartlarının ağır olmasından ve yetersiz bakım beslemeden kaynaklandığı düşünülmektedir. Ancak; sürdürülen suni tohumlama çalışmalarında Ardahan iklimine uyum sağlamış yerli ırklar ile verim düzeyi daha yüksek olan kültür ırklarının birleştirilmesi, yetiştiricilerin bilgi düzeyinin artırılması, bakım ve besleme şartlarının iyileştirilmesiyle zaman içerisinde sığırlardan beklenen optimum döl veriminin elde edilebileceği kanaatine varılmıştır.

The aim of this work is determining the effects of the district and breed on some reproductive traits which were recorded at the institutes related to Ardahan city Breeding Beef Producer?s Association between 2004 and 2008. In this work (pre herd book and herd book) qualification of 17158 cows has been analysed which are belong to 1544 institutes, 566 of these institutes are in the center, 87 in Çıldır, 105 in Hanak and Damal, 148 in Posof, 638 in Göle.The native breeds and the crossbreed ones, which were determined around Ardahan city, were stated as Yerli Kara and its crossbreed, East Anatolian Red and its crossbreed, Zavot and its crossbreed. The number of the local breed and their crossbreeds average insemination to per gestation, service period and calving interval were determined 1.25±0.02, 138.83±9.76 and 406.62±8.94 days respectively. The effects of the local breed and the crossbreeds on the number of the insemination to per gestation and service period are fairly significant (P<0.001), the effects of the district is also fairly significant (P<0.001).The breeds determined around Ardahan City as culture breeds and crossbreed are Simental and crossbreed, Holstein and crossbreed, Brown Swiss breed and crossbreeds. The insemination number to per gestation, service period and calving interval for Culture breed and its crossbreed is respectively 1.23±0.04 pieces, 113±10.95 days and 386.77±12.32 days.As a result, the productiveness values gained for Ardahan City are not among the proper values for Turkey conditions. This is because the weather condition in Ardahan City is strong and insufficient. But, it is decided that mixing the local breeds with culture breeds which have more productivity rate, training the local producers, improving the conditions would help to gain better insemination.