Tuj koyununda a. carotis externa ve son dalları üzerine makroanatomik çalışmalar

Abstract

Bu araştırma Tuj koyununda baş bölgesinin arteriel vaskularizasyonunu sağlayan a. carotis externa ve son dallarının makroanatomisini incelemek amacıyla yapıldı. Bu amaçla Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Çiftliğinden cinsiyet farkına bakılmaksızın elde edilen 10 adet Tuj koyunu başı materyal olarak kullanıldı. Bu materyallerin incelenmesi için latex karışımı a. carotis communis'den verildi. Tuj koyununda a. carotis communis'in a. occipitalis'i verdikten sonra a. carotis externa olarak devam ettiği belirlendi. Çalışmamızda a. carotis externa'nın a. carotis communis'in devamı niteliğinde olduğu ve sırasıyla çaplarının ortalama 4.42±0.46 mm ve 4.53±0.44 mm olduğu belirlendi. A. carotis externa'nın ilk bölümünde a. lingualis ve r. parotideus, orta bölümünde a. auricularis caudalis, r. massetericus'u son bölümünde terminal dalları olan a. temporalis superficialis ile a. transversa faciei'nin ortak kökünü ve a. maxillaris'i verdiği tespit edildi. Tuj koyununda r. lacrimalis'in a. temporalis superficialis'ten farklı şekillerde orijin aldığı belirlendi. Özellikle boynuzlu koyunlarda a. cornualis'lerin daha kalın olduğu ve a. cornualis'lerin boynuz etrafında semisirkumfleks bir seyir izleyerek boynuzu besleyen çok sayıda ince dallar verdiği belirlendi. Boynuzlu koyunlarda a. temporalis superficialis'ten orijin alan en kalın dalın a. cornualis olduğu saptandı. Gl. parotis'in arteriyel beslenmesine r. parotideus, a. auricularis rostralis, a. transversa faciei ve a. temporalis superficialis'in ortak kökü ile a. transversa faciei'nin katıldığı tespit edildi. A. maxillaris'in a. infraorbitalis ve a. malaris'in ortak kökü ile a. palatina descendens ve a. sphenopalatina'nın ortak köküne ayrıldığı belirlendi. A. ophthalmica externa'nın tek kök halinde a. maxillaris'ten orijin aldığı saptandı. Çalışmada aa. ciliares posteriores longae, aa. ciliares anteriores, aa. episclerales ve aa. conjunctivales anteriores bulunamadı. Sonuç olarak Tuj koyununda a. carotis externa'nın baş bölgesindeki dağılımı genel olarak diğer küçük ruminantlarla benzerlik göstermesine rağmen a. carotis externa'dan orijin alan dalların orijin noktaları, seyirleri ve verdikleri alt dalların sayılarında bazı farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışmanın bu konu ile ilgili eksikliği nispeten gidereceğini ve bundan sonra yürütülecek diğer araştırmalara referans olacağını düşünüyoruz.

This study was conducted to aim of macroanatomical investigation of a. carotis externa and the last branches which provide arterial vascularization of head region in Tuj sheep. For this purpose, 10 Tuj sheep (regardless of gender) heads obtained from Veterinary Faculty Farm of Kafkas University were used as study material. Latex mixture was infused into a. carotis communis to investigate of the materials. It was found that a. carotis communis continues as a. carotis externa after giving a. occipitalis in Tuj sheep. In the present study, a. carotis externa was found as a continuation of a. carotis communis and the widths were 4.42±0.46 mm and 4.53±0.44 mm, respectively. It was detected that a. carotis externa gives some branches which include a. lingualis and r. parotideus in first part, a. auricularis caudalis and r. massetericus in center part and the common roots of a. temporalis superficialis and a. transversa faciei and a. maxillaris in the last part as the terminal branches. It was determined that r. lacrimalis was originated from a. temporalis superficialis in different ways in Tuj sheep. Especially in the horned developed sheep it was determined that a. cornualis were thicker and a. cornualis followed semicircumphlex course around the horn and gave many fine branches feeding the horn. In the horn-developed sheep, it was determined that a. cornualis was the thickest branch originating from a. temporalis superficialis. It was found that the common root of r. parotideus, a. auricularis rostalis, a. transversa faciei and a. temporalis superficialis and a. transversa faciei participated to arterial feeding of gl. parotis. A. maxillaris was branched to a common root of a. infraorbitalis and a. malaris and to a common root of a. palatina descendens and a. sphenopalatina. A. ophthalmic externa was originated from a. maxillaris as a single root. Aa. ciliares posteriores longae, aa. ciliares anteriores, aa. episclerales and aa. conjunctivales anteriores were not detected in this study. As a result, although a. carotis externa of Tuj sheep shows an overall similar progress when compared with the other small ruminants, some differences were detected in the point of origins, progress and the number of sub-branches. We think that the worker will be relatively concerned about this issue and will be a reference to other researches to be conducted thereafter.