NPK kompoze gübre dozlarının 1+0 yaşlı sarıçam (Pinus silvestris L.) fidanlarının gelişimi üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Erzurum Orman Fidanlığında tepsi saksılarda üretimi yapılan Enso Tipli sarıçam fidanlarına verilmesi gereken NPK kompoze gübresinin en uygun dozunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Erzurum Orman Fidanlığı bünyesinde, 1992 yılında yapımına başlanmış ve kurulmuş olan 8 adet serada, ağırlıklı olarak sarıçam (Pinus silvestris) fidanı üretimi yapılmakta ve üretilen fidanların 1+0 yaşlı olarak araziye dikimi hedeflenmektedir. Erzurum'un iklim verileri ve vejetasyon süresinin kısa olduğu dikkate alındığında, istenilen kalitede fidan üretiminin, uygulanacak gübreleme ile doğrudan ilişkili olduğu görülmektedir. Çalışmada kullanılan orijin, ortam (turba-torf), sulama suyu ve yetişme ortamı faktörleri mümkün olduğu kadar sabit tutulmaya ve gübrelemenin fidanların gelişimi üzerine olan etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla N, P ve K'nm içinde bulunduğu gübreler fidanlara hassas bir şekilde çözelti halinde verilmiştir. Kullanılan gübrelerden N'in 0, 20, 30, 40 ve 50 g/m2, P ve K'nın ise 0, 30, 50, 70 ve 90 g/m2 dozları uygulanmıştır. Bu dozlar sistematik çaprazlama ile 125 farklı deneme şekline getirilmiştir. Tohumlar 45'lik (9x5) tepsi saksılara ekilmiştir. Çalışma üç yinelemeli olarak ve her yinelemede dokuz fidan olacak şekilde uygulanmıştır. Yapılan istatistikti analizlere göre, her üç gübrenin de verildiği fidanlarda en iyi kök boğaz çapı gelişimi 30 ve 50 g/m2 N, 30 g/m2 P, 70 g/m2 K verilen denemelerdeki fidanlar göstermiştir. En iyi boy gelişimi 40 g/m2 N, 90 g/m2 P ve K verildiği denemede belirlenmiştir. En iyi boy ve kök boğaz çapı gelişimi N için 50 g/m2, P için 30 g/m2, K için 70 g/m2 gübrenin verildiği denemede tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Gübreleme, N, P, K, Sarıçam, Pinus silvestris, Kök Boğaz Çapı, Boy. IV

SUMMARY EFFECTS OF VARYING LEVELS OF NPK FERTILIZERS ON GOWTH OF SCOTS PINE (Pinus silvestris L.) SEEDLINGS The aim of this research was to find the optimum amounts of nutrients (N, P, K) applied in fertilizers to scots pine (Pinus silvestris L.) seedlings in Erzurum State Nursery. Scots pine seeds were sown in Enso containers in April 2003. Different amounts of nutrients in the form of inorganic fertilizers (N, P and K) were appilied to container media in the first growing season. The quantities of applied nutrients were 0, 20, 30, 40, 50 g/m2 of N, and 0, 30, 50, 70, 90 g/m2 of P and K Nine seedlings in each of 3 replicates were used in the research. Root collar diameter and height of 1 -year-old seedlings were measured to determine the growth responses of Scots pine seedlings to NPK fertilizers. Root collar diameter were the highest after N (30 and 50 g/m2), P (30 g/m2), and K (70 g/m2) fertilization. Amount of 40 g/m2 N, 90 g/m2 P and 90 g/m2 K resulted in the highest height growth of the seedlings. The best diameter and height growth were found following 50 g/m2 N, 30 g/m2 P and 70 g/m2 K at the end of the first growing season. Key Words: Fertilization, N, P, K, scots pine, root collar diameter, height.