Artvin Çoruh Vadisi boyunca doğal olarak yayılış gösteren bazı çalı ve ağaççık türlerinin tohumlarının çimlenme engellerinin giderilmesine yönelik çalışmalar

Abstract

Bu çalışmada, Artvin-Çoruh Vadisi boyunca doğal olarak yetişen; Arbutus andrachne, Cistus creticus, Colutea armena, Cotinus coggyria, Cotoneaster numullaria, Crataegus microphylla, Crataegus monogyna subsp. azarella, Crataegus monogyna, Crataegus pseudoheterophylla, Elaeagnus angustifolia, Jasminum fruticans, Juniperus foetidissima, Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus, Paliurus spina-christü, Punica granatum, Pyracantha coccinea, Rhus coriaria ve Ziziphus jujuba türlerinin tohumlarının çimlenme engellerini giderecek uygun yöntemlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tohumlar türlerin doğal olarak yayılış gösterdikleri alanlardan toplanmıştır. Çimlenme engellerinin giderilmesi için uygulanan yöntemler her bir tür için ayrı ayrı belirlenmiştir. Genel olarak, soğuk katlama, sülfürik asitte bekletme, sitrik asitte bekletme, giberellik asitte bekletme ve suda bekletme işlemleri uygulanmıştır. Ekimler, 3 Tekrarlı Tesadüfi Tam Bloklar Deneme Desenine göre gerçekleştirilmiştir. Ekim zamanım takiben periyodik olarak 90 gün boyunca gözlemler yapılmış, çimlenme yüzdeleri ve ortalama çimlenme süreleri belirlenmiştir. Vejetasyon mevsimi sonunda yapılan fidan sayımlan ile de birinci yıl sonunda elde edilebilecek fidan oranlan belirlenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda her bir tür için uygulanan yöntemlerden en iyi sonuç alınanlar belirlenmiştir. Her bir tür için en iyi sonuç alınan işlemler; Arbutus andrachne 'de 40 gün soğuk katlama, Cistus creticus 1 dakika kaynar suda bekletme, Colutea armena 20- 40 gün soğuk katlama, Cotinus coggyria 20 dk HıSCVte bekletme + 60 gün soğuk katlama, Cotoneaster numullaria 90 dk HbSCVte bekletme + 60 gün soğuk katlama, Jasminum fruticans 20-60 gün soğuk katlama, Elaeagnus angustifolia 15 °C de Akan Suda 10 gün bekletme + 1 ay soğuk katlama, Paliurus spina-christü 40 dk H2S04'te bekletme, Pyracantha coccinea 20 gün soğuk katlama, Punica granatum 15 dk H2S04'te bekletme, Rhus coriaria 30 dk H2S04'te bekletme + 60 gün soğuk katlama ve Ziziphus jujuba 'da 20 gün soğuk katlama işlemleridir. Crataegus ve Juniperus türlerinde ise hiç çimlenme meydana gelmemiştir.Amahtar Kelimeler; Artvin, ağaççık, çalı, çimlenme engeli, katlama, çimlenme. rv

This study was conducted to determine methods to overcome seed dormancy in Arbutus andrachne, Cistus creticus, Colutea armena, Cotinus coggyria, Cotoneaster numullaria, Crataegus microphylla, Crataegus monogyna subsp. azarella, Crataegus monogyna, Crataegus pseudoheterophylla, Elaeagnus angustifolia, Jasminumfruticans, Juniperus foetidisslma, Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus, Paliurus spina-christii, Punica granatum, Pyracantha coccinea, Rhus coriaria and Ziziphus jujuba that are native to Çoruh Valley The methods applied to remove seed dormancy were determined for each species separately. In general, cold stratification, submersion in sulfuric acid, citric acid, giberellic acid or water methods, with modifications, were applied. Sowing was carried out in polyethylene pots in greenhouse and on seedbeds on open area conditions. Statistical design was a randomized complete block design with three replications. Observations are conducted periodically during 90 days following sowing to determine germination percentage and average days to germination. By counting the seedlings at the end of the vegetation period the seedling percentage was determined for each methods applied to each species. The methods that yielded the best germination for each species are as follow; Arbutus andrachne; 40 days cold stratification, Cistus creticus; 1 min soaking in hot water, Colutea armena; 20-40 days cold stratification, Cotinus coggyria; 20 min. soaking in H2SO4 + 60 days cold stratification, Cotoneaster numullaria; 90 min soaking on H2SO4 + 60 days cold stratification, Jasminumfruticans; 20-60 days cold stratification, Elaeagnus angustifolia; 15 °C soaking in running water for 10 days + 1 month cold stratification, Paliurus spina-christii; 40 min soaking in H2SO4, Pyracantha coccinea; 20 days cold stratification, Punica granatum; 15 min soaking in H2SO4, Rhus coriaria; 30 min soaking in H2SO4 + 60 days cold stratification and Ziziphus jujuba; 20 days cold stratification. We did not achieve germination in Crataegus and Juniperus species.Key words: Artvin, bush, tree, seed dormancy, stratification, germination.