Çıldır gölünde avlanan sazan balıklarında (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) ve tatlı su kerevitlerinde (Astacus leptodactylus ESCH, 1823) bazı ağır metallerin derişim düzeylerinin incelenmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZİ Çıldır Golü'nde Avlanan Sazan Balıklarında (Cyprinus carpio LINNAEUS, 1758) ve Tatlı Su Kerevitlerinde {Astacus îepîodacîyius ESCH, 1823) Bazı Ağır Metallerin Derişim Düzeylerinin İncelenmesi Mehmet Yılmaz TAŞDEMİR Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabiiim Dalı Danışman Yrd. Doç. Dr. Hüseyin GEY ÖZET: Bu çalışmada Çıldır Gölü'nden avlanan Sazan balıklarında [Cyprinus carpio LÎNNAEUS, 1758] ve Tatlısu Kerevitlerinin [Astacus lepîodactylus ESCH, 1823] yenilebilir kas dokularında demir, bakır, çinko ve mangan metallerinin birikim düzeyleri araştırılmıştır. Örnekler 2004 yılının Mayıs, Ağustos ve Kasım aylarında toplanıp, Atomik Absorpsiyon Spektrofotometresi ile analiz edilmiştir. Çıldır Gölü'nden avlanan Sazan balıklarının ve Tatlısu Kerevitlerinin yenilebilir kas dokularında yapılan ağır metal analizlerinin sonuçlarına göre; Tatlı Su Kereviti (Astacus leptodactyhıs) için Fe 1,24 ±1,04 ug/g, Cu 0,64±0,56 ugg. Zn 1,76+0.15 ug/g. Mn 0,14+0,16 u-g/g aralığında olduğu; Sazan balıkları {Cyprinus carpio) için Fe 1,15+0,25 Ug/g, Cu 0,84 ±0,19 fig/g, Zn 1,62 ±0,47 u.g/g, Mn 0,13 ±0,18 ug/g, yaş ağırlık arasında değiştiği bulunmuştur. Bu ağır metallerin düzeyleri Zn>Fe>Cu>Mn şeklinde saptanmıştır. Bulunan sonuçlar, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve diğer ülkelerin kabul edilebilir ağır metallerin sınır değerleri ile karşılaştırıldı. Araştırılan bu metallerin derişim düzeyleri Sazan [Cyprinus carpio LINNAEUS, 1758] ve Tatlısu Kerevitlerinin [Astacus leptodactylus ESCH, 1823] yenilebilir kas dokusunda çok düşük derişimlerde bulunmuş olup insan sağlığı açısından zararsız olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Cyprinus carpio, Astacus leptodactylus. Ağır Metal, Birikim, Çıldır Gölü, Türkiye.

The investigation Carp (Cyprinus carpio LINNAEUS, Î758) and Crayfish {Asiacus lepîodactylus ESCH, 1823) caught from Çıldır Lake, Turkey. Mehmet Yılmaz TAŞDEMİR Kafkas University Biology Department Faculty of Arts and Science Supervisor Yrd. Doç.Dr. Hüseyin GEY SUMARY: In this study, the levels of Fe, Cu, Zn, and Mn have been determined in the edible muscles of Carp (Cyprinus carpio) and Crayfish (Astacus leptodactylus) caught from Çıldır lake, Turkey. The samples were collected in May, August and December 2004, and analyzed using an by using Unicam Model 929 Atomic Absorption Flame Spectrophotometer. The results of analyzes carried out that the levels of Fe, Cu, Zn, and Mn were 1,24 ±1,04 ug/g, 0,64+0,56 ugg, 1,76±0,15 U-g/g, 0,14±0.16 ug/g for Crayfish, respectively. Likewise, the residue levels of Fe, Cu, Zn and Mn were found to be in range of L15±0,25 Ug/g, 0,84 ±0,19 p.g/g, 1,62 ±0,47 ^g/g, and 0,13 ±0.18 ug/g for Carp, respectively. The levels of the heavy metals were detected as Zn>Fe>Cu>Mn. These findings were compared with the acceptable levels of heavy metals published by World Health Organisation (WHO), Ministry of Agriculture and Rural Affair and other countries. In conclusion, the residue levels of heavy metals in edible muscles of carp and crayfish were found to be low. Therefore, these heavy metals did not pose any risk to human health. Key words: Cyprinus carpio, Astacus lepîodactylus. Heavy Metal, Accumulation, Çıldır Lake, Turkey. II