Doğu Anadolu bölgesinde tesis edilen Pinus contorta dougl. ex. loud. orijin denemelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu arastırmada, Dogu Anadolu Bölgesinde (Erzurum, Erzincan-Refahiye veKars-Sarıkamıs) özellikle orman üst sınırında veya yüksek rakımlı açık alanlardayapılacak agaçlandırmalarda kullanılmak üzere, dogal yetisme alanlarında yaklasık4300 m yükseklige kadar çıkabilen, - 50 ºC düsük sıcaklıga, 450-500 mm yagısatahammül edebilen, toprak istekleri oldukça az olan ve dogal yayılıs alanında hızlıbüyüyen Pinus contorta türüne ait uygun orijinin veya orijinlerin belirlenmesiamaçlanmıstır.Üç yinemeli ve 3 deneme alanı (Erzurum, Erzincan-Refahiye ve Kars-Sarıkamıs) 1994 yılında kurulmustur. Denemede USA orijinli 8 adet P contorta veDogu Anadolu'dan 1 adet P sylvestris orijini kullanılmıstır. 1996 yılında fidanyasama yüzdesi, fidan boyu ve fidan özellikleri tespit edilmistir.Üç farklı deneme alanında yapılan çalısma sonucunda 8 adet P. contortaorijinleri arasında fidan boy büyümesi ve fidan yasama yüzdesi bakımındanistatistiksel anlamda farklılıklar belirlenmistir. Yapılan analizler sonucundasarıçamla birlikte 1. grupta yer almayı basaran ve deneme alanları içerisinde rakımıen yüksek olan (2130 m) Sarıkamıs deneme alanında da 1. sıraya yerlesen Pinuscontorta türüne ait bir orijinin oldugu görülmüstür. Bununla birlikte gelismelerisarıçamla aynı olmasına ragmen söz konusu orijinin gövdesinde çatlaklar, digerorijinlerde ise yaprak kızarıklıgı ve çam sürgün bükücüsünün zararı görülmüstür.Dogu Anadolu Bölgesinde yapılacak olan agaçlandırmalarda kendi ekolojikyayılma alanında yörenin asli agaç türü sarıçam ve orman üst sınırı veya yüksekrakımlı orman dısı açık alanların agaçlandırılmasında ise her üç deneme alanında da1. grupta yer alan 2'nolu Pinus contorta var. murrayana orijini tercih edilebilir.Anahtar Sözcükler: Boy, Orijin, Pinus contorta, Yasama yüzdesi

In this research, it has been aimed to determine suitable Pinus contorta origins for theEastern Anatolia Region of Turkey. This species can grow in nature growing areas with 4300m altitude, resist to ?50 ºC, grow with 450-500 mm precipitation and has low soil desires. Itaslo grow fast in nature growing areas and is useable in plantations made in alphine zone orbare lands with high altitude and degraded lands in the Eastern Anatolia Region (Erzurum,Erzincan-Refahiye and Kars-Sarıkamıs).Three experimental areas (Erzurum, Erzincan-Refahiye and Kars-Sarıkamıs) withthree replications were designed in 1994. Eight P. contorta provenances from the USA andone Pinus sylvestris provenance from the Eastern Anatolia Region were used. In 1996seedling survival, seedling height and seedling attributes were measured in three experimentalareas.As a result of the study, it has been determined that there were significant differencesin seedling survival, seedling height and seedling diameter among eight Pinus contortaorigins. It has been seen that Pinus contorta origins, which success to be in first group withPinus sylvestris, get into first order in Sarıkamıs experimental area with 2100 m altitude. Inspite of the same growing pattern with Pinus sylvestris, stem-cracked has been seen in thisspecies and leaf rash and harmful of pinus sprout flexor in the other origins.It can be concluded that P. sylvestris and Pinus contorta var. murrayana with can beused out of forest open areas or upper level of forest in the Eastern Anatolia Region.Key words: Height, Provenance, Pinus contorta, Survival percentage,