Kars platosunda sivrisinek (Diptera:Culicidae) larva/pupa populasyon dinamizmi

Abstract

Bu çalışmada Kars Platosu'nun batı kesimini oluşturan Kars ili ve Sarıkamışilçesi arasında bulunan sivrisinek türlerinin, larva/pupa populasyondinamizminin belirlenmesi amaçlanmıştır.Örnekleme alanında 18 sivrisinek türünün varlığı belirlenmiştir. Bunlar;Anopheles maculipennis, Culex hortensis, Cx. pipiens, Cx. laticinctus, Cx.theileri, Cx. tritaenihorynchus, Cx. sp., Oc. hexodontus, Oc. pullatus, Oc.cataphylla, Ochlerotatus caspius, Oc. flavescens, Oc. subdiversus, Oc. sp(1), Oc. sp (2), Culiseta alaskaensis, Cs. annulata ve Cs. longiareolata'dır.Bu türlerin 8 tanesi (Cx. sp, Oc. hexodontus, Oc. pullatus, Oc. cataphylla, Oc.subdiversus, Oc. sp (1), Oc. sp (2) ve Cs. alaskaensis) Türkiye için yenikayıttır.Çalışma alanında 24 adet larva/pupa örnekleme alanı seçilmiştir. Bualanların 1 tanesi geçici dere taşkını, 3 tanesi kalıcı ıslak mera, 6 tanesi derekenarı, 2 tanesi bataklık, 2 tanesi eriyen kar sularının geçici birikintisi, 1tanesi yarı kalıcı dağ çayırı, 1 tanesi kalıcı dağ çayırı, 5 tanesi büyük subirikintisi, 3 tanesi orta büyüklükteki kalıcı su birikintisidir.Çalışma alanında larva/pupa populasyon sayımlarının yapıldığı 9 çeşithabitta örneklenen toplam larva/pupa populasyon sayısı 8074'tür. Bu sayıya,örneklendikleri habitat tiplerinin katkısı dikkate alındığında; büyük subirikintisinin katkısı 4312 (%53,4), yarı kalıcı dağ çayırlarının katkısı 411(%5,3), orta büyüklükteki su birikintilerinin katkısı 407 (%5), kalıcı dağçayırlarının katkısı 197 (%2,4), eriyen karsularının geçici birikintilerinin katkısı265 (%3,2), bataklıkların katkısı 256 (%3,1), dere kenarının katkısı 1328(%16) kalıcı ıslak meraların katkısı 805 (%10), geçici dere taşkınının katkısı91 (%1). Larva/pupa populasyon büyüklüğüne en fazla katkı sağlayan habitattipi, büyük su birikintisi habitatıdır.Culex theileri çalışma alanındaki en yaygın (C=%87,5), An. maculipennis iseikinci en yaygın türdür (C=%75). Cx. theileri (D=%62,71) ve An. maculipennis(D=%20,63) yoğunluk açısından da baskın türlerdir.Anahtar Kelimeler: Kars Platosu, sivrisinek üreme alanları, Culextheileri, An. maculipennis.

In this research, it?s aimed to determine the population dynamics of mosquitospecies in west part of Kars Plateau, between Kars and Sarıkamış.In the research area, 18 mosquito species were identified. These are;Anopheles. maculipennis, Culex hortensis, Cx. laticinctus, Cx. theileri, Cx.tritaeniorhynchus, Cx. pipiens, Cx. sp, Ochlerotatus caspius, Oc. cafaphylla,Oc. flavescens, Oc. hexodontus, Oc. pullatus, Oc. subdiversus, Oc. sp (1),Oc. sp (2), Culiseta alaskaensis, Cs. annulata, and Cs. longiareolata. Eight ofthem (Cx. sp, Oc. hexodontus, Oc. pullatus, Oc. cataphylla, Oc. subdiversus,Oc. sp (1), Oc. sp (2) ve Cs. alaskaensis), are the first record for Turkey.In the research, 24 larvae/pupae sampling area was choiced. One of theseareas is temporary flooded meadow, 3 of them are permanent wet pastures,6 of them are stream banks, 2 of them are swamps, 2 of them are temporarysnow melting ponds, 1 of them is semi- permanent mountain meadow, 1 ofthem is permanent maountain meadow, 5 of them is large pond, 3 of them ispermanent medium pond.In research area in 9 types of habitats 8074 larvae/pupae were sampled,4312 (53,4%) of this number sampled from the large pond, 411 (5%)larvae/pupae were sampled from the semi-permanent mountain meadow,407 (5%) larvae/pupae were sampled from the permament medium pond,197 (2,4%) larvae/pupae were sampled from the permanent mountainmeadow, 265 (3,2%) individuals were sampled from the temporary snowmelting ponds, 256 (3,1%) individuals were sampled from the swamps, 1328(16%) individuals were sampled from the stream bank, 805 (10%) individualswere sampled from the permanent wet pasture, 91 (1%) larvae/pupaesamples were taken from the temporary flooded meadow. Large pond habitatis the most important habitat type in the research area.Culex theileri was most common (C=87,5%) species in the area; An.maculipennis was the second most common (C=75%), in addition to, An.maculipennis (D=20,63%) and Cx. theileri (D=62,71%) were the dominantspecies for the sampling area.Key words: Kars Plateau, mosquito breeding areas, Culex theileri, Anmaculipennis.