Aras vadisi sivrisineklerinin (Diptera: Culicidae) tür kompozisyonu ve saldırı periyotları

Abstract

Türkiye-Ermenistan sınırında, Temmuz 2007'de, birbirini izleyen dokuz gece boyunca (akşam 18:15'den sabah 05:45'e kadar), açık ve kapalı alanda insana saldıran sivrisinekler toplandı. Dokuz sivrisinek türünden oluşan toplam 1005 dişi örnek yakalandı. Yakalanan türler arasında en dominant tür Ochlerotatus dorsalis Meigen, 1830 (yakalanan toplamın %47,46) olup, bunu sırasıyla Anopheles hyrcanus Palas,1771 (%22,89), Culex theileri Theobald, 1903 (%9,25) Aedes vexans Meigen, 1830 (%6,57), Ochlerotatus caspius Palas, 1771 (%4,88), Anopheles maculipennis Meigen, 1818 (%3,08), Culex territans Walker, 1856 (%2,79), Coqullettidia richiardii Ficalbi, 1889 (%1,59) ve Culex pipiens L., 1758 (%1,49) takip etmektedir. Toplam yakalanan örneklerin açık alan/kapalı alan oranı 4,4'tür. Bu oranlar sırasıyla, Cq. richardii'de 15, Ae. vexans'ta 10 ve Oc. dorsalis'te 7,2 iken, An.hyrcanus'ta 1,94, An. maculipennis'te 1,58 olarak bulunmuştur. Oc .caspius, Oc .dorsalis ve Cq .richiardii'nin populasyon yoğunluğu akşam (19:15-19:45) ve sabah alaca kanlığı (04:15-04:45) periyotlarında en yüksek noktaya ulaştı. Ae. vexans'ın populasyon yoğunluğu, karanlık çöktükten sonraki periyotta (20:15-20:45) arttı ve en yüksek pikine sabah alacakaranlığında (04:15-04:45) ulaştı. An. hyrcanus ve Cx. theileri'nin ısırma aktivitesi, akşam karanlık çöker çökmez (20:15-20:45) en yüksek noktaya ulaşmaktadır. An. maculipennis'in büyük çoğunluğu gecenin ikinci yarısında toplandı.Anahtar Kelimeler: Anopheles hyrcanus, ısırma aktivitesi, sıtma, Aras Vadisi

During nine consecutive nights (from 18:15 to 05:45 h), landing-biting on man mosquitoes were collected outdoor and indoor in July 2007 in Turkey-Armenia border. A total of 1,005 female specimens were collected consisting of nine species. The most dominant species was Ochlerotatus dorsalis Meigen, 1830 (47.46% of total catch) followed by Anopheles hyrcanus Pallas, 1771 (22.89%), Culex theileri Theobald, 1903 (9.25%), Aedes vexans Meigen, 1830 (6.57%), Ochlerotatus caspius Pallas, 1771 (4.88%), Anopheles maculipennis Meigen, 1818 (3.08%), Culex territans Walker, 1856 (2.79%), Coquillettidia richiardii Ficalbi, 1889 (1.59%) and Culex pipiens L., 1758 (1.49%). Outdoor/indoor ration of total caught specimens was 4.40. While these ratios were 15 for Cq. richiardii, 10 for Ae. vexans and 7.2 for Oc. dorsalis, these ratios were found as 1.94 for An. hyrcanus and 1.58 for An. maculipennis. The population density of Oc. caspius, Oc. dorsalis and Cq. richiardii reached their peaks at dusk (19:15-19:45 h) and dawn (04:15-04:45 h) twilight periods. The population density of Ae. vexans increased soon after getting dark (20:15-20:45 h), and it reached its highest peak at dawn (04:15-04:45 h). The peak biting time for An. hyrcanus and Cx. theileri was the first period immediately after getting dark (20:15-20:45 h). A great many of An. maculipennis was collected at the second half of the night.Key words: Anopheles hyrcanus, biting activity, malaria, Ararat Valley